Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 30 segments, with a total of 121 glosses.
0111Lonan colman cronan conacleir gil grianaich sluaig helairderbdalaich soerat samain sianaig|
R1 0111a sianaig: .i. gloraig .i. gloir uenti ł macraid (?)
R1 0111b sianaig: sinaig .i. gloraig.
R1 0111c Lonan: Lonan mac talmáig othreóit himbregaib.
R1 0111d colman: colman mac dimma othig macc ṅdimma inhuibcellaig cúalann
R1 0111e cronan: cronan maic huichuinn othuaim grene himumain
R1 0111f samain: Scorpius hibernam iubet ire nouimbrem
R1 0111g samain: samuin .i. samfuin .i. fumud samraid .i. bás intamraid.
R1 0111h helair: helair papa romæ .
0211Sruth apstal artire patraicc primda age dobert bendacht mbuada forercc arda slane|
R1 0211a dobert: .i. iferta fer feic
R1 0211b dobert: Sruith apstal dobert .i. hiferta fer ḟeicc imbregaib dorat patricc bennachtain forercc fláne inprima pascha aduentuseius adhiberniam .
0311Sluinn elair darromuir murdebur mind senaid lith cain corcunutain lafeil coemain enaig|
R1 0311a corcunutain: .i. odarine ednech
R1 0311b corcunutain: corcunutan ódairiu naflann ineoganacht chassil.
R1 0311c elair: Sluinn helair .i. epscop pictabis qui ymnum dicat cecinit .
R1 0311d darromuir: daromuir .i. darinmuir mór ł comadahegept dó fein .i. dar muir rúad andes
R1 0311e murdebur: murdebur sapiens odisiurt muirdebuir in huibconaill gabra .
R1 0311f coemain: cæman enaig thruim illaigiss iniarthur laigen . 7 frater coemgini .
0411Inmain grian cenopni commorchleir ceneclai perpetua gen digra coniunx primda petrai|
R1 0411a ceropni: .i. fridena peccaid ł fridiultudde (-adde?)
R1 0411b ceropni: INmain grian cenopni .i. fridénam peccaid ł fridiultud de.
R1 0411c ceneclai: .i. fricesad
R1 0411d ceneclai: ceneclai .i. fricesad arcríst.
R1 0411e coniunx: .i. ante rotulatum
R1 0411f coniunx: coniunx .i. ante apostulatum.
0511Pais domini airdirc immaslechta fermaicc doraith de bahorlan colman glinni delmaicc|
R1 0511a immaslechta: Pais domini. immoslechta .i. immorslaitte.
R1 0511b fermaicc: fermaicc .i. fortis oglinn delmuicc himaig raigni inosraige .
0611Cedol<e>gsad doine tremartra conani adreth riched ruanach dunad adriani |
R1 0611a Cedol<e>gsad: Cedolegsat .i. cerolegsat acuirp in terra ł cerdalegtha .i. ceroloiscthe acuirp per martirium
R1 0611b adreth: adreth.i. roheth .i. rapuit .
0711Drong adbul eusebi cerbogur aslige fofuair fortren toga tir mór himaig nime|
0811Fornem nual cluadini luid cleir cain cenæra lalith linas tuatha barrinn mormaic æda|
R1 0811a cluadini: Fornem nuall cluadini issimme robai anuall .i. agol coroissed fornem.
R1 0811b barrinn: barrind mac æda oachud chaillden inhuib dróna.
0911Donait ocus daman niptar ecnaid anbli foroenlith cosuilgi feil sinchi cosaidbri|
R1 0911a niptar ecnaid: Donait ocus .damián. niptarecnaide .i. nídendentais écnach. ł niptarécnaid ambli acht roptarecnaide forasta sobraige.
R1 0911b sinchi: sinche ochill roiss hitermonn chille dara.
R1 0911c cosaidbri: cosadbri .i. conimmud sualach.
1011Aed mac bricc dendrigraid becc nabumo ecaib isard isinmorlaith insab sil chuind chetaig|
R1 1011a Aed mac bricc: Æd mac bricc óchill air himide.
R1 1011b dendrigraid: dondrigraig .i. docheniúl ḟiachach meicc neill dó
R1 1011c becc: becc nabamó écaib airis mór ec nafírén .i. ismaith ut apostolus dicit uolo disolui 7 esse cum xpísto . isferr igitur éc nafíren tigait adxpístum q uita dilauta in incerto temporum . q spem mortis habent ocus ise sein in becc dicit hic . robad err h uita dilata sí ad xpistum íssent quoniam pertinet adhomnes q mors cita 7 incerta quo ierit . ł cuit inphene . q conditio una omnibus mors est .
1111Corpbri cula raithin rath rig<d>a corromuir sanctmartain soer samuil sliab oir iarthuir domuin|
R1 1111a sanctmartain: martain .i. atorinnis martain indeisciurt fraṅc 7 degallaib do ut dixit quidam Matain milid miad cengeis de gallaib do lugdunensis ismacc ianuairc desil rig manu ailt7 ab rasin or hé propter claritatem uirtutum eius
R1 1111b sanctmartain: sanct martain.i. naemartain epscop torinnse hi fræncaib de gallia lugdunensi dó .
R1 1111c Corpbri: eps coirpre ochuil rathain indalaraide in eodem die .
R1 1111d Corpbri: Corpri ochul raithin hituaisciurt dail araide. epscop.
R1 1111e corromuir: coromuir .i. cosinmuir mór
R1 1111f soer samuil: soer samail.i. soer intamail dó aintamail frisliab nóir propter claritatem uirtutumeorum (?).
1211Doridnacht lasuithi soas comeit tiachrai dommchummain cain milte mac find fota fiachnai|
R1 1211a tiachrai: Doidnacht soas comméit tíachra .i. airchetel conamainse ł conaithrige.
R1 1211b domchummain: domchumi .i. cuimmíni mac ḟiachna comarba brenáinn chlúana ferta. deuganacht lochaléin dó.
1311For id eitsecht eutaicc martir maimrordaiss renotlaicc ard ergnuiss asneid init corgaiss|
R1 1311a eutaicc: euticius intracia passusest
R1 1311b For id : Forid .i. forinlaithe inis grene asíd.
R1 1311c maimrordaiss: maimrordaiss .i. maroimraidis.
R1 1311d ergnuiss: erguiss .i. erguiss .i. huasal aguidi.
1411Clemeint ocus colman celebair afeile frigein crist conuagi tinscan lechsa leire|
R1 1411a Clemeint: clemintinus intracia mortuusest
R1 1411b Clemeint: Clemint non papa sed alius.
R1 1411c colman: .i. oinis mocolmoc in airtur lagen
R1 1411d colman: cólmán óinis mocholmóc inhuibeneclais hillaignib.
1511Lacesad secundi cosluagud cechdatha corgus mafutbotha tinscan greim dochatha |
R1 1511a secundi: .i. inaffrica
R1 1511b mafutbotha: Lacesad mabutbotha .i. manatuphthann.
1611Cliar augustin epscoip dóig nochartais tredan troethais mór ngur ngalair cethrach<ai>t cain credal|
R1 1611a augustin: [[SIGN LM] cliar augustin. [...] augustinus qui missusest cum .xl. agregorio adpredicaconem britannis 7ordinauit eum archiepiscopum britaniæ insole uenit igitur xł discipulis ut beda dicit in historia sua
R1 1611b augustin: augustin epscoip. non librorum sed alius augustinus.
R1 1611c tredan: Cliar tredán .i. tredenus
R1 1611d credal: credal .i. credulus.
R1 1611e troethais: tróethais .i. rothróeth insemet ipso ł in alís
1711Celebair feil tecla isíarmbuaid dorochair buaid beo buan balc athair laduilech cain clochair|
R1 1711a tecla: Celebar .i. tecla uirgo 7martir.
R1 1711b buaid beo: buaid. béo óchill móir maige elta hingallaib
R1 1711c duilech: dúilech óchlochor dúilich hifine gall.
1811Cain coisecrad eclass petair isphoil primdai meicc beraich conuagi feil reil ronain rigdai|
R1 1811a Cain: Cain .i. canta.
R1 1811b ronain: rónán mac beraich ódruimm inescluinn hiconallaib muirthimni.
1911Raid coisecrad mbaslicc iohain meicc cenmelacht luid cethracha ndillacht lamaxim mor ngerat|
R1 1911a ndillacht: .i. dilechta ł nemlochtaigthe .i. cenlocht .i. cenpeccad.
R1 1911b ndillacht: Ráith. ṅdillacht .i. nemlochtach .i. cenlocht etir .i. peccaid.
2011Guid escon lafroechan arbledma balc mbelaib lacesad corunaib sluag bassi hisnelaib|
R1 2011a escon lafroechan: 219v .i. escon ocusfræchan obóchlúain hilláichis iniarthur lagen. ł epscop fræchan ba coir ann . ut alii ferunt
R1 2011b escon lafroechan: Guid. escon ocus fræcán óbóchluain illaichis in iarthur laigen . ł frǽchán bad coir ann . ut alii ferunt .
R1 2011c hisnelaib: .i. fornelaib.
R1 2011d hisnelaib: bassi hisnélaib .i. fornélaib.
2111Noebdecheng conrualai cocrist lagein clemeint macc commain aharainn macc congraid ahereind|
R1 2111a Noebdecheṅg: .i. duo sancti fortes
R1 2111b Noebdecheṅg: Noebdecheṅg .i. duo sancti frates.
R1 2111c conrualai: .i. dochúaid
R1 2111d conrualai: conrualai .i. dochúaid.
R1 2111e macc commain: .i. colmán mac commain ó árainn
R1 2111f macc commain: colmán mac commain óarainn.
R1 2111g macc congraid: .i. ædán mac conngnaid ochluain ednech
R1 2111h macc congraid: ædán maic congnaid óchluain ednech. ł óenuch thruim.
R1 2111i clemeint: clemint papa
2211IArcesad himartrai mare loichet laindrech raith corigmacc nainglech cicilia cáin caindlech|
R1 2211a mare: .i. quasi dixissus mirabilis est hic exercitus lucidus.
R1 2211b cicilia: cicilia uirgo .i. inroma
R1 2211c cicilia: lucidus cecilia uirgo.
R1 2211d loichet: IArcesad. maire. lochet .i. quasi dixissus mirabilis est hic exercitus.
2311Cesad cain clementis etertonnaib trethain adorthair achathir fotonnuib lir letha<i>n|
R1 2311a clementis: .i. papa tercius post petrum. 7 atroiano imperatore in mari terreno dimersus est iuxta cersonam ciuitatem
R1 2311b clementis: Cesad. clemens papa tercius post petrum. 7atroiano imperatore dimersusest inmari terreno iuxta cersonam ciuitatem.
2411Laciannan doim liacc caindias diarturinn macc leneni rolainn la colman duib chuilinn|
R1 2411a cianan: .i. ódomliácc ciánnán imbregaib
R1 2411b cianan: LAciannán .i. ódomliacc ciannan imbregaib.
R1 2411c diarturinn: .i. diárcruithnecht
R1 2411d diarturinn: díartuirinn .i. diarcruithnecht.
R1 2411e macc leneni: .i. óchlúain huama in huib liathan himumain.
R1 2411f macc leneni: mac leneni ó chluain húama in huibliathan himumain . colmán nomeneius .
R1 2411g colman duib chuilinn: colmán dub ochuilsinn .i. sliab fil hic beluchconglaiss illaignib.
2511Lasinneoin caseon assaherchoin chorann luid achroich cainferann finchu obri gobann|
R1 2511a eoin: .i. epscop constantin poil
R1 2511b eoin: Lasin eoin casion .i. epscop constantin poil
R1 2511c chorann: .i. corom.
R1 2511d chorann: corann .i. coróin.
R1 2511e finchu obri gobann: .i. obri gobann iferaib maige hisinmumain
R1 2511f finchu obri gobann: finnchú o brí gobann iferaib maige hisinmumain.
2611Guid decheceng nderb ndalach copopul banbuadach banban bruth oir oiblech epscop siricc sr<u>ama<ch>|
R1 2611a decheceng: .i. dachiṅg
R1 2611b decheceng: Guiddechiṅg .i. dachiṅg.
R1 2611c banban: .i. epscop lethglinni
R1 2611d banban: banban epscop lethglinni.
R1 2611e epscop siricc: .i. omaigbolcc iferaib cul breg[...]
R1 2611f epscop siricc: epscop siricc ómaig bólcc hiferaib cul breg ł alius
R1 2611g sruamach: sruamach .i. promultitudine discipulorumeius.
2711Sruaim ecnai conani sechnall mind arflatha rogab ceol soer sodad molad patraic macha|
R1 2711a sechnall: .i. odomnuch sechnaill indeisciurt breg
R1 2711b sechnall: Sruaim. sechnall ódomnuch sechnall indeisciurt breg . de longob ardia erat ortus secundinus nomeneius ibi .
2811Primtrecheng nachduthain trofini cenmaithim meicc bochrai buaid suthain oachud reid raitin|
R1 2811a trecheng: .i. triciṅgid ergnaidi
R1 2811b trecheng: Primtrecheṅg .i. triciṅgid ergnaidi
R1 2811c nachduthain: .i. naduthain .i. s semper manent in bono
R1 2811d nachduthain: naduthain .i. sed semper manent inbono.
R1 2811e meicc bochrai: .i. tres fratres ó achud ráithin in désib muman . bochra nomen matris eorum
R1 2811f meicc bochrai: meicc bochrai .i. tres fratres ó achud raithin indesib muman . bochra nomen matris eorum . laidcenn 7 cainnech 7 æd cobran nomina ipsorum .
2911Rigfeil brenainn birra frismbruchta ler lebenn bacain mind mar ḟualang cenn find faithe nerend|
R1 2911a brenainn: .i. ó birra in confinio fercell 7 heli
R1 2911b brenainn: Rigfeil. brenainn ó birra in confinio fercell 7 héli .
R1 2911c mar ḟualang: marfúalang .i. romór hé hicfulaṅg treblaide ocus ḟochaide
R1 2911d mar ḟualang: marfualaṅg .i. romór hé hic fulang treblaite ocus ḟochaide ł hic fulaṅg pauperum 7 egenorum prodeo .
3011Andreas asdanu frichroich ceim asuagu dobeir barr nodbagu nouimbir forsluagu
R1 3011a Andreas: .i. frater petri apostoli. discipulis iohannis baptiste prius 7xpísti postea
R1 3011b Andreas: Andreas. frater petri apostoli discipulus iohannis baptiste prius 7xpísti postea.
R1 3011c barr: .i. finem
R1 3011d barr: barr .i. finem.
R1 3011e nodbagu: .i. nobagu bagmini(?)
R1 3011f nodbagu: nobagu .i. báginmi.
← previous next →  
Loading image viewer…