Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 30 segments, with a total of 133 glosses.
0109For septimber kł cicilia condirgi ce<t>hri cet conuagi fiche lateor mile|
R1 0000h [SIGN] Sidere uirgo duo bachum septimber opimat. Check
R1 0000i Septimber habet dies .xxx. luna .xxx. Check
R1 0109a cicilia: .i. uirgo 7 martir
R1 0109b cicilia: Forseptimber. cecilia uirgo 7martir.
R1 0109c fiche: ł tricha
0209Molatha teothota lasenan itsoerscom lacrist cain ambuaidseom conacleir itcoimseom|
R1 0209a teothota : .i. duo uirgines
R1 0209b teothota :
R1 0209c teothota : Molatha teothota due uirgines
R1 0209d Molatha: . molatha.i. mollat .i. dena amolad ł is molta he ł commad deda nominis(?) de andsem la senan .i. olathuch birnín inhuib fælan.
R1 0209e lasenan: senan laithraig briuin inhuib fælan.
0309Colman dromma ferta longarad <grian álaib> mac nissi comilib ochonderib maraib |
R1 0309a Colman: colman.i. o cluain moṅgan inhuib failge . druim ferta collis iuxta ciuitatem 7 fecit colman mirabilia ibi .
R1 0309b Colman: .i. ocluain ferta inhuib failge
R1 0309c Colman: Colmán ochluain ferta inhuibfailge.
R1 0309d mac nissi: macc cnessi longarad. ódisiurt garad inhuib pairchellan in osraige . macc cnessi .i. cness ingen comcaidi de dail chethirn amathair 7 abeo nominatur . ł macc cniss phatraicc q cum eo dormiebat . fobrech h nomen patris eius . oengus dano ainm meicc cnissi prius .
R1 0309e longarad: .i. ódísiurt garad inhuib fairchellan inosraige
R1 0309f grian álaib: grian alaib .i. dedóinib gliccib ł co [leeg]
0409INmarlaith cenattail indatblaithe beccain agait mor amaccain imultan aird brecca<i>n|
R1 0409a cenattail: ga.i. nibi atdal inti s eadem semper
R1 0409b cenattail: INmárlaith cenatail .i. ni bi atdal inti .s eadem semper
R1 0409c beccain: .i. humiles
R1 0409d beccain: beccain .i. humiliter aigit .i. gniit in caelo .
R1 0409e agait: aigit .i. gniit incaelo
0509La brecbuaid turim dorograd ahere eolach caid cain age achid bo buaid lere|
R1 0509a La brecbuaid: .i. commad
R1 0509b La brecbuaid: .i. briccin tuama dreccon isin breibne connacht
R1 0509c La brecbuaid: Labrecc .i. breccin tuamma drecon. isinbreibne chonnacht. ł labreccbuaid
R1 0509d eolach: .i. in achu bó cainnig
R1 0509e eolach: eolach inachubó cainnig.
R1 0509f turim: turim.i. fir 7 mná hictabairt buada dó .i. hicgabáil desmerechta sui martirii .
0609Lusca lamac cuilind caindecheng adrannai feil sceithi slunn linni coluim roiss gil glannai |
R1 0609a Lusca: .i. tech doronad dolusrud ann prius 7 ab eo nominatur lusca quassi lusradthech q quodtech hodie dicebaturnominatur ca prius dicebatur
R1 0609b Lusca: Lusca lamac cuilinn lusca .i. tech doranad dolusrud ann prius 7 abeo nominatur lusca quassi lusradtech q quodtech hodie nominatur ca prius dicebatur .
R1 0609c decheng : decheng .i. dachiṅg .i. duo sancti
R1 0609d coluim: colum croxaire oros gillain in huib liathan himumain. ł cholum domnaig móir maige immclair.
R1 0609e sceithi: .i. scethe óḟirt scethe himuscraige trimaige himumain
R1 0609f cuilind: cuinnid ainm meicc cuilinnd prius cathmog nomen patris eius
0709Glanchesad senoti assasoilsi slechta sluag anathais orta conilur a ferta|
R1 0709a slechta: Glan cesad assasoilsi slechta .i. slaitce orta .i. oricthi.
0809Foraithmentar maire nitmarbda fortercfit latiamda iarṡetaib cotribcetaib martir|
R1 0809a forterefit: Foraithmentar fortercḟit .i. forprainn teircc ar fit .i. prainn . quassi dixisset ne ieiunes inferia marie
R1 0809b maire: natiuitas sancte marie in hoc die fertur apud romanos.
0909Mor lith linass cricha crothass longa luatha meicc intair tarriga feil cain ciarain chluana|
1009Cli derggoir conglaini correcht tar sal sidi sui dianseriu ninmall finnbarr maige bili|
R1 1009a finnbarr: .i. omaig bile inultaib.
R1 1009b finnbarr: q finnián maige bile tuc soscéla colman dochum nerenn prius
R1 1009c correcht: Clidergóir. correcht .i. moysi ł euangelii.
R1 1009d tar sal sidi : tarsal side .i. darsídbe fota nafairche.
1109Pais prothi iacinthi ba conimbud galair sillan salm cech lobuir inimbliuch cain canair |
R1 1109a prothi iacinthi : .i. inroma
R1 1109b prothi iacinthi : Pais prothus 7iacintus duo iunochi erant qui cum eugenia uirgine adfidem uenerunt
R1 1109c sillan: sillan oimliuch cassán hicúalṅgi.
R1 1109d salm: .i. oratio
R1 1109e salm: salm .i. oratio
R1 1109f canair: canair .i. imraiteir.
1209Celebair feil nailbi lafleith sorcha snamaich hifeil laissren ligaig odaminis dalaig|
R1 0000j [13.1] [??] .i. eruacair ł m-is(?) Check
R1 1209a nailbi: .i. o imliuch ibair
R1 1209b nailbi: Celebair hailbe imlecha ibair lafleith nomen uirginis inhuibgarchon hifortuaib lagen .
R1 1209c laissren: lasrén .i. molaisse daminse óloch erne.
1309Dlom diis arfichet martir comeit noebe lasincingid mbage dagan inbir doile|
R1 1309a mbage: Dlom. innis. ṁbáge .i. catha
R1 1309b doile: dáile. dæl nomen amnis hifertuaib lagen .
1409Dolling duit feil coemain bricc ladiis mbollmair pais caid cipriain ndermair lacesad cain cornail|
R1 0000k [15.1] [??] .i. bonifacius quartus episcopus in roma agregorio postulauit a fotate principe donari ecclesie Check
R1 0000l [16.1] [Diff hand] Hic liber pertinet ad mc cormacii moriartus anno domini 1627 218r [bovenste afgesneden] Check
R1 1409a Dolling duit: .i. ticc cucut cohopand
R1 1409b Dolling duit: Dolliṅg .i. ticc cucut cooppunn.
R1 1409c coemain: cóemán brecc oross ech hicóille ḟallaṁain 7 ibi macc rustaiṅg iacus .
R1 1409d coemain: .i. cæman brecc orus ecli icaille follamin immidi
R1 1409e cornail: cornail papa rome.
R1 1409f cipriain: ciprian eps cartagine in affraicc .
R1 1409g mbollmair: mbollmair .i. boladmair .i. clú súalach ł mbolmar .i. bladmair .i. famosi .
1509La coissecrad mbaslicc maire mur cotalcai cirinus cenṡottlai luid cosluag mor martrai|
R1 1509a ṁbaslicc: Lacoisecrad. baslicc .i. basilice .i. ecclesie
R1 1509b mur cotalcai: múr cotalcaid .i. cocolmatus mór.
R1 1509c cirinus: cirinus episcopus 7martir.
1609Morthregeng nad dona moninn nuall cechgena ini laissren sona lalaissren mor mena|
R1 1609a Morthregeng: Mortrecheṅg .i. triciṅgid mora.
R1 1609b moninn: moninn chluana conaire tómain hituasciurt huafæláin.
R1 1609c laissren: laissren abb ia chlum chille.
R1 1609d lalaissren mor mena: lalaissren .mor mena. i. molaisse mena drochait .i. men nomen amnis 7 commur mór tairse 7 illaichis atá .
1709Eufemia <cen> digna riaid apaiss cinn bliadna broccan roiss tuircc tuirme lafeil romaith riagla |
R1 1709a Eufemia: .i. uirgo 7martir
R1 1709b Eufemia: Eufemia uirgo 7 martir.
R1 1709c digna: digna .i. síta.
R1 1709d riaid: raid .i. innis
R1 1709e tuirme: turme .i. inniss meit.
R1 1709f riagla: riagla .i. riaguil omuccinis for loch dergg deircc.
R1 1709g broccan: broccanrois tuircc himaig raigne inosraige . eademest 7cluain immarchuir.
1809Rathatar hiriched secet miled mblaithe lagein cain cendigna enan dromma raithe|
R1 1809a Rathatar: .i. roreithset
R1 1809b Rathatar: Rathadar .i. roreithset.
R1 1809c hiriched: hiriched hiríchad .i. hiferann indrig .i. dei incaelum .
R1 1809d hiriched: .i. hiriched
R1 1809e enan: enan dromma ráthi in iarthur mide.
1909Raith conilur sochlach cocrist coemda taithlech cosluag rig ran remain enair inmain aithmet|
R1 1909a Raith: Raith .i. roreith.
R1 1909b taith: taith .i. sithugud.
R1 1909c ran: rán .i. maith. enair martir.
R1 1909d enair: .i. secundum martir 7pspiter felicis episcopi ciuitatis tapstuae.
2009Atneochain nahuaga doairset arndala indrigan daroma conaṡluag ronsnada|
R1 2009a Atneochain: Atneocham .i. aitthcimmit.
2109Snaidsiunn insab sluagach issansid nard noiblech ingrian gel colligdaid matha mur tren taidlech|
R1 2109a Snaidsiunn: .i. ronsnade sinn
R1 2109b Snaidsiunn: Snáidsium .i. ronsnada asunn .i. apresente saeculo .
R1 2109c matha: matha euangeliza.
R1 2109d matha: .i. inethiopia passusest
R1 2109e matha: [RM-SIGN Matha] matha .i. eurang .i. decollatusest gladio sub rege etiopum hirtaco in eccan(?) quod uocatur resurrecteo post annos .lxxx. [...] migrauit ad dominum .i. post consecrationem ecc[...] precidentis computatur ista etas ł omne tempus uite sue.
R1 2109f taidlech: táilech .i. taitnemach.
2209Pantaleo muric ammorṡluag cateot secet cainsluag ooc ardib milib deacc|
R1 2209a muric: [SIGN -RM Muric] in seduno ciuitate galliæ muricius cum sociis suis sub maximiano cessare passusest.
R1 2209b muric: Mauricius sub eodem passusest iterum cum omni populo suo .i. cum sex milibus 7 d.c. in loco qui dicitur acaunus mt- montes alpie uixta pontem rodanis fluminis.
R1 2209c Pantaleo: Pantaleo múricc. subauditur ocus muricc .
R1 2209d Pantaleo: [sign + smaller] pantaleo .i. filius cuiusdam penatoris nomine. extargius inciuitate nicomedia sub maximiano imperatore persecutore xristianorum passusest.
2309Doadmonan ia assatoidlech toiden roir issu huasal soerad mbuan mban goidel|
R1 2309a adomnan: .i. dímínutiuum anomine quodest adam . adomnan maco (sic)ronan meicc tinne 7 ronnat ainm a amathar (sic) .
R1 2309b adomnan: Do adomnan .i. adomnán .i. dimminutiuum anomine adám quassi adaman mac ronán meicc thinne . ocus ronṅat nomen matris eius .
R1 2309c assatoidlech: asatoidlech tóiden .i. asatoiden taitnemach .i. chólum chille. artoiden isinund ocus attreb.
R1 2309d roir: roir .i. rérnestar.
2409Compert iohain huasail babtaist as mo scelaib acht issu dedoinib asamram ni genair|
2509Lacleir iosebi soerais cechfleid forcraid do crist indḟir ṡercaig feil barre ochorcaig|
R1 2509a iosebi: ferunt periti connach erchoi tenn nach fled ditartar cras de 7 iosebii tairse cid forcraid hi 7 imchad cille lochair inaird inhoc die
R1 2509b forcraid: Lacleir euseibius episcopus forcraid .i. cechnimmarcraid.
2609Colman olaind alo lahuaigi alt legend combahe an nuallan iohain mar macc nerenn|
R1 2609a Colman: .i. colman mac beogna olainn
R1 2609b Colman: Colman mac beogán ólainn alo .i. alo nomen mulieris queibi antecolman habitabat . 7 abeo nominatur ciuitas .i. lann alo .
R1 2609c alo: alo .i. alo nomen mulieris 7 abea nominatur ciuitas
R1 2609d nuallan: nualann .i. núal án ł núal mór ḟernerenn hicomolad
R1 2609e iohain: .i. ioin .i. cosmail he doeoin aracecna 7araóge.
2709Arndigerait chride a croch nipu arlius ronsnadat diarndilius cosma<s> damianus |
R1 2709a cosma<s> damianus: .i. duo fratres suo 7mater. 7 sub deoclitiano imperatore passi sunt inciuitate egea.
R1 2709b cosma<s> damianus: cosma damiánus .i. duo fratres 7 matres.
R1 2709c Arndigerait: Arṅdígerait .i. arndoanrad.
R1 2709d nipu arlius: nibúairlius.i. ní rairiltnigset permala opera .
R1 2709e diarṅdilius: diarṅdílius .i. in caelum.
2809Dofinnio gillæ itgessi cechcobair cliar mar marcill humail iunaill lalith labuir|
R1 2809a Dofinnio: .i. no commad deindiagelia as choir ann sicut grigorius testatur idest marcellus cum suis sociis de india erat
R1 2809b Dofinnio: Doḟinnnio. gilla .i. finnian chluana hiraird ocus gilla hé intan doróne infirt propter quod híc memoratur . ł commad dofinnia badchoir ann .i. dafinnia failet in árainn ocus aféil andís foranlaithe mis grene. se .
R1 2809c Dofinnio: Definio 7 gillæ in araind atait isti duo sancti
R1 2809d itgessi: ittgessi .i. ittguitti.
R1 2809e marcill: marcill .i. marcialis.
R1 2809f iunaill: iunaill hicorcu bascinn himumain.
R1 2809g iunaill: .i. iunaill .i. iunallus anair do ł icorcu baiscinn isinmumain ata
R1 2809h lalith labuir: lalith loboir .i. iunaill lobur. ł labair .i. innis.
R1 2809i lalith labuir: labor
2909Lagleo fridracc ndalach domichiel balcbuadach arsil nancrist nirach inmil slisgel sluagach|
R1 2909a Lagleo: Lagleo .i. lagliaid.
R1 2909b fridracc: fri draicc .i. draccoin.
R1 2909c balc: balc .i. baillicide.
R1 2909d arsil: arsil .i. arslaidfid.
R1 2909e nirach: nírach .i. fergach.
R1 2909f inmil: inmil .i. milid.
R1 2909g inmil: in monte gorgán hoc factum est.
3009Septimber iarsaithib atsaigtis arseithir sui slan soith<n>ge suthain cirine ban beithil
R1 3009a iarsaithib: .i. iaslogaib
R1 3009b iarsaithib: Septimber iarsaithib .i. iarsluagaib
R1 3009c atsaigtis: atsaigtis .i. noṡaigitis.
R1 3009d arseithir: arsethir .i. sorores nostre .i. paula 7 eustochium 7cetere quibus poscentibus uetus testamentum transtulit hirommus.(?)
R1 3009e arseithir: arsethir .i. arsetrachta .i. pula
R1 3009f soith<n>ge: soithge .i. sothengthaith .i. sulbair erlabra he.
← previous next →  
Loading image viewer…