Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 31 segments, with a total of 125 glosses.
0108Do kł inauguist doraraicc mór mbrige lafeil macc mochaba ochtmoga mór mile|
R1 0108a macc mochaba: DOkalann. secht meicc mochaba cum sua matre in hoc die passi sunt in antiochia qui dicitur epifanes . 7 .lxxx. milia martirum inda dalpia ciuitate armenie passi sunt.
0208Lasinmathair marsin teothota inbaidsin lotar forsinbuaidsin natri maccain maithsin|
R1 0208a teothota: .i. cum tribus filiis suis inbithinia subdiaclitiano imperatore passi sunt
R1 0208b tri maccain: in hoc die passio trium sorororum inroma uirgínum .i. fides. spes. caritas .i. dicitur sapientia
R1 0208c Lasinmathair: Lasin mathair mar sin. frecra domenmain la oengus inso quasi enet memoria apud eum
R1 0208d forsinbuaidsin: forsinṁbuaidsinidestmartirii qua passa est mochaba cum septim filiis suis
0308Metrapoil indeoin derbiled conani inairecht connoebi corpan soer stefani|
R1 0308a inairecht: .i. frith 7sic inuentumest .i. gamalel scribalegis qui fuit in uno sepulcro cum stefano in uilla aut longe ab hierusolimis indicauit peruisionem nocturnam hoc luciano prespitero ecclesie que estcarafar gamaeli dicens ergo gamalel 7 nícodimus nepos meus 7 abilus dilectissimus filius meus nos omnes inuno sepulcro sumus 7manifesta [VOLGORDE? Zie Stokes 1905 waarschijnlijk tweede glossenserie, dubbelop?]
R1 0308b inairecht: Metrapoil indeoi. inarecht .i. hifrith 7 sic inuentusest .i. lucianus prespiter ecclesie quaeest in uilla capargan corpusstefani martiris xpístianis demonstrauit aut longe ab hierusalem haec uilla distat. s gamalel scriba legis qui fuit inuno sepulcro cumstefano demonstrauit peruisionemlucano dicens. ego gamalel7 nicodimus nepos meus 7 abbius dilectissimus filius meus in uno sepulcro cumstefano sumus7 manifesta xpístianis ut ossa eius manifestentur.
0408Bid failid iarrichtu frimm ismor adocha indoebgerait rig<d>a molua macc ocha|
R1 0408a adocha: Bid faillid adocha .i. athochus
R1 0408b molua macc ocha: molua mac ocha ocluain ferta molua hisleib bledma .i. macc ocha .i. mac ochsaile. arise insenchass.i. diambai comgall bennchoir hicimthect alliged. conacca timthirecht naingel dophurt luachra baí sel ontṡligid conærbairt comgall fri fer diamuintir eirc 7 feg lait cid fil sin phurt luachra hút tall. doluid infer 7 dobert a lua frisin phort. 7 atchi noidein inamedon. 7 atnaig leiss naochsail he. iarsein roiarfaig comgall de. cid fuarais atubairt infer 217v fúarus nóidein ṁbicc olse. dixit comgáll cid doraniss friss at ille dixit doratus molua friss. 7 tuccus lemm fómochsail he at comgall dixit . bide aainm molua mac ocha q ocha hodie . ochsal prius dicebatur .
0508Cesad an herenti ardlig comarcc coemda la hosualt noeb nailme airdri sachsan soerda|
R1 0508a comarcc: Cesad án cormac .i. comrad comardad focul nafiledechta.
R1 0508b nailme: nalme .i. guidmit.
0608Sistán epscop ruamach rucc suas saithe snamach lamchua cli buadach ocluain dolcain dalach|
R1 0608a Sistán: Xistán. án. fertach. papa rome xistus 7 subdecio passusest
R1 0608b mchua: mochuad mac lugada ochluain dolcan . qui cronanus prius dicebatur .
0708Dlom coic arthrib coectaib blíadan brig ronfeitheiss morfessiur cen aithiss conattail ineffiss|
R1 0708a Dlom coic: Dlom coic .i. innis cóic ártribcóectaib .i. cóecer 7 cóeca 7 cet annorum .
R1 0708b ronfeitheiss: ronfeitheiss .i. roforccometaiss.
R1 0708c morfessiur: morfesiur .i. septim fratres
R1 0708d morfessiur: deciusenim xpístianorum persecutor uisit eos [RM] quia nobiles secundum carnem erant tondi seduili tonsura. ut sub hac specie peniterent 7iusit eos.[/RM] ante ire eum effessum donec ipse post eos illuc ueniret. 7puniret eos ibi inconspectu amicorum suorum. postquam hautem audirent decium effesso propinquantem latuerunt se inspelonca montis cellei. decius hautem clausit speloncam positis lapidibus ori eius 7post multum temporis aperuit os eius quidam diues in monte hintans dalius nomine uolens agere de illis lapidibus maceriem circa peccora sua. marnus uocabatur episcopus effessus tunc qui eduxit eos de. spelunca in tempore teothosi filii arcadii .post. c. lu. annos.
R1 0708e conattail: conattail .i. rochotail
0808Feil beoan meicc nessain noll ni hattach mbille colman epscop aille oinis bo finne|
R1 0808a beoan: .i. ofid chulenn inhuib foelan
R1 0808b beoan: Feilbeoan meicc nessán ofid chuilenn in huib fǽlan.
R1 0808c moll: noll .i. isoll .i. ismór he.
R1 0808d mbille: ṁbille .i. istrúag ł mettai
R1 0808e aille: alle .i. laudis.
R1 0808f oinis: oinis bó finne iniarthur connacht.
0908Feith latt pais antoni firmi fortren muinter inachud cain chlaintair nathi credal cruimther |
R1 0908a inachud: .i. conaire illuignib conacht.
R1 0908b crumther: .i. sacerdos
R1 0908c crumther: cruimther .i. sacerdos.
R1 0908d latt: Feith latt .i. fég. nathi oachu chonaire hiluigniff connacht.
R1 0908e credal: credal .i. credulus.
1008Croch lan lurint dechoin diachorpan bacalad lasluag slan soer sodad blaan cain chinngarad|
R1 1008a lurint: .i. in roma sub decio imperatore passusest
R1 1008b lurint: Croch lán. laurentius archidiaconus xipsti papæ romæ fuit. 7sub decio passusest inroma.
R1 1008c bacalad: bacalad .i bacrúaid.
R1 1008d blaan: balaan epscop cinn garad hiṅgallgaidelaib.
1108Guid airennan eccnai assaclu nadchelar laualeran nidan triburtius tren trebair|
R1 1108a airennan: ł erannan .i. othig erennan immide ł abb tamlacta post mæl ruain
R1 1108b airennan: .i. martir inroma sub fabiano preside passusest
R1 1108c airennan: Guid airerán. airennen othig airennen himide. ł abb tamlachta mǽlruain.
1208Togairm laissren inse muredaig moir mochtai cocleir moir nadaithbi feil segeni sochlai|
R1 1208a laissren: .i. molaise
R1 1208b sochlai: .i. abb ia colum .cille.
R1 1208c segeni: Togairm lasren. molaisse mac declán oinis muredaig.
R1 1208d segeni: segin abb ia .c.c.
R1 1208e mochtai: magis aucta .i. moo de beos .
1308Hipolitus martir bamirbuil athoiden cosluag adbul huasal momedoc mind goidel |
R1 1308a Hipolitus: .i. perlaurentium credidit in roma subdecio imperatore passusest
R1 1308b Hipolitus: Hipoilitus [frummel?] martir. sub decio passusest
R1 1308c momedoc: memedóc feda dúin inosraige.
1408Lagairm furtunati darfairce ler longach mac intair cain cingid feil fachtnai maicc mongach|
R1 1408a fachtnai: .i. orus ailithiri
R1 1408b fachtnai: fachtna óros ailltheir.
R1 1408c mongach: .i. moṅg mor robai fair intan rucad
R1 1408d mongach: mac moṅgach .i. mong mór bai fair intan rucad.
R1 1408e ler longach: Lagairm. ler loṅgach .i. fairche forambiat longa.
R1 1408f mac intair: mac intair. epscop 7abb dairinse maile anfaid.
R1 1408g cinged: cíṅgid .i. fortis ł chimmid .i. apud dominum .
1508IMorfeil ahaithmeicc firmathair arnathar cosluag rig ran clochar fer da chrich cain cathar|
R1 1508a firmathair: ł firbrathair
R1 1508b ahaithmeit: Himór feil ahaithmeit .i. commoeorationis (leg. comme[m]orationis) eius.
R1 1508c arnathar: arnathar .i. xpísti.
R1 1508d ran: rán .i. maith ł togaide.
R1 1508e clochar: clochar .i. comthinol.
R1 1508f fer da chrich: fer dácrich abb dairinnsi.
R1 1508g fer da chrich: ocus fírbráthair .i. ferdáchrích bráthair máthar domæl ruain aitte oengusa 7isuad tucc mæl rúain clocc fir dachrích fil hictamlachtu.
R1 1508h cathar: cathar .i. catarda. ł comad huiaithmit bachoir and.
1608Lacroich adrionis cocreir nadchar dichmarcc feil maire mind nuagbailcc noebmathair morigmaicc|
R1 1608a maire: .i. illuminatuss ł stella ł stilla maris interpretatur ł indog aile damnait
R1 1608b maire: maire .i. dormitatio marie.
R1 1608c dichmarcc: Lacroich. dichmaircc .i. gait.
1708Rocess mammes martir morphian hicroich chalaid lacleir cain cenchinaid taimthiu teimnan manaig|
R1 1708a Rocess: rocess.i. noeb sein fil iloṅgane ifrancaib 7 martir fuit iste .
R1 1708b mammes: mammes sub alaxandro preside auriliani imperatoris passus 7hoc [Stokes HIC] mulcebat feras cum pastoribus suis [. Stokes et] predicabat illis uerbum dei 7audiebant illum
R1 1708c mammes: .i. apud tesariani capodacie sub auriliano imperatore passusest mammes
R1 1708d teimnan: temnen .i. olinnd uachaille for bru chassan linne
R1 1708e chalaid: .i. cruaid ł secc
R1 1708f taimthiu: Roches .mammes . taimthiu .i. bás fáirsén sine uiolentia persecutoris .
1808Macc cresseni mernoc morais fiadait fairinn bafer raith diarturinn daig mor maith macc cairill|
R1 1808a mernoc: mernoc .i. mac cresine orait roe inuib garchon ifor tuataib lagen 7 ochill draignech inuib drona.
R1 1808b mernoc: Macc creseni. mernóc. .i. ernéni mac crésseni óraith nui in huib garchon hifortuathaib laigen. 7ochill draignech in huib dróna.
R1 1808c morais: .i. romor
R1 1808d daig: .i. oinis caindega iconaillib
R1 1808e daig: daig macc caireill oinis cain dega hiconaillib murthemne.
R1 1808f diarturinn: diarturinn.i. diar cruithnecht .q sancti triticum dei sunt .
1908Croch inmartir magni cocleir combuaid blaithe mochta mor maith sithbe enan dromma raithe|
R1 1908a sithbe: síthbe .i. druimm talman fota.
R1 1908b mochta: Croch mochta epscop lugmaid.
R1 1908c mochta: síc mochta .i. isfota achlúdogres.
R1 1908d enan: enan dromma raithi iniarthur mide.
2008Rochess diascorus arcrist cing asferdu pampil breo asamru commorsluag bageldu|
R1 2008a diascorus: .i. prespiter intebaida fuit .c. monachos habens
R1 2008b pampil: .i. martir 7prespiter eusebi cesariensis episi sub deoclitano passusest
R1 2008c pampil: Rochess pampil epscop.
2108Guid hifeil uincenti dochongnam fritainmain epscop senac sulbair cluana hiraird adbail|
R1 2108a epscop senach: .i. ocluain fota mac fin iniartur fertelach primus abbas fuit finnian
R1 2108b epscop senach: epscop senach oclúain fota mac fine hiferaib telach. 7abb cluana hiraird hé.
R1 2108c uincenti: Guid. uincentius episcopus
2208Attaig itge tiamdai daltai poil conani guid maccraith conoebi indnoib emiliani |
R1 2208a tiamdai: issed atbeirgrigoir conidmartir roches hiremis narig intiamdasa . 7 non est discipuluspaulus apostolus (sic)
R1 2208b emiliani: Attaig. emilani cum filiis .uiii.
2308Lapais furtunati immaluid lin catha foroenlith luad mbetha feil eogain aird sratha |
R1 2308a furtunati: .i. inantiochia
R1 2308b eogain: Lapais.eogan mac d epscop erc sláne ut periti ferunt .
2408Lasreith sluaig stenoni ascela roclotha senphatraicc cing catha coemaite arsrotha|
R1 2408a senphatraicc: .i. orus dela immidi .i. immaig lochaaraithi ataside ł quod uerius .i. iniartur desciurt sacsanata achatir 7 scoti habitabant eam 7 peregrinatio eorumibi
R1 2408b senphatraicc: senphatráicc orossdela immaiglocha . s uerius est commad hiṅglastiṅgibercc nangóidel indesciurt sachsan atá senphatraicc . scotti enim prius in perigrinationem ibi habitabant .
R1 2408c roclotha: Lasreith. stenoni. roclotha .i. roairderccaigthi ł audita .
2508Rosreth scel achesta cechleth cosal sruamach iarmorhroich rorigad inbartholom buadach |
R1 2508a bartholom: bartholomeus inindiam perrexit 7in ea passusest sub astrige rege eorum .i. gladio decollatusest ł uiuus sepultusest post pellem rasam suam de corpore toto ante 7sic uitam finiuit.
R1 2508b bartholom: Rosreth barrtholomeus apostolus.
R1 2508c Rosreth: rosreth .i. rocesad .i. roscailed.
R1 2508d sruamach: sruamach .i. srothach.
2608Buaid pais quinti martir diachelebrad comeir fornem cosluag roreil rorebraing iarndrobeil|
R1 2608a comeir: .i. comerig
R1 2608b comeir: Buaid .i. coméir .i. erig.
R1 2608c rorebraing: [rorebraing] .i. rodring
R1 2608d rorebraing: rodrebraing .i. rodring.
R1 2608e iarndrobeil: .i. iarnoccomail
R1 2608f iarndrobeil: iarṅdsobéil .i. iarcumca mór.
2708Drong inmartir glandai ruffi cain combinni corig nel noeb ndoe luid tre rore rinni|
R1 2708a ruffi: .i. incapua ciuitate passusest
R1 2708b noeb ṅdoe: Drong. ruffin. noebṅdoe .i. nóeb .indoss doneoch hé bith foditin amartra ł doe pro deo dictum est .
R1 2708c tre rore rinni: trérore rinne .i. tre rinnib roáithib.
2808Ronain ciriacus conachleir cain chathlaicc hermes cessais rochneit intairdirc ahaffraicc|
R1 2808a ciriacus: .i. martir
R1 2808b ciriacus: Rónain. ciriacus martír.
R1 2808c conachleir: .i. dcccciii
R1 2808d chathlaicc: .i. cathalacdai
R1 2808e chathlaicc: cathlaicc .i. catholiacda.
R1 2808f ahaffraicc: .i. augustinus sapientissimus uir affricorum
R1 2808g hermes: [LM] es [...]tus urbis rome [...] abtraiano [...] ore sed de [...] ordus[...] ub alax [...] o f[...]ra[...] edidit [...] fami [...] .i. mil [...] l 7cum[...] 7 uxo[...] 7 [...] is eorum[...] anum[...]
R1 2808h hermes: hermes .i. prefectus urbis rome qui ab auriliano imperatore martyrio coronatusest. ocus is forinlaucétna ata feil augustin sapientissimi uiri . 7 episcopi hippi regi ciuitatis . beda testante incronico .
R1 2808i cain: .i. alaind
2908Asneid cesad eoin babtaist bith coleri lanoicet conhuagi forfresgabail heli|
R1 2908a eoin babtaist: bau [...] liano gladio [...] ollatusest 7miti[...] aissi(?)
R1 2908b eoin babtaist: ideo dicitur eo quod ipse prius babtisma fecit ł quia xpístum babtizauit non decollatio eius uere hic fuit sed inuencio corporis eius in secunda uice, quia inuere ante pascha fuit passus 7in edisa ciuitate fenicie inuentusestopeius 7 in sabaste ciui<tate> sepultusest 7ins[...] pascha post[...] an[...] xpistus passusest.
R1 2908c eoin babtaist: Asnéid. ioinbabtaist. sed alii dicunt quam iohannes imminente pascha passusest. 7in sequente pascha post annum xpistus passusest.
R1 2908d forfresgabail heli: lafrescabáil heli .i. eleuatio eius in paradissum.
3008Alainn huag agappa asgrian dofornæbaib adreth buaid huasbuadaib conasethraib soeraib|
R1 3008a agappa: .i. uirgo insicilia passa est multa tormenta sub decio imperatore 7 quintiliano consulari .i. in urbe catinentium
R1 3008b agappa: Alainn. agappa .i. conaseraib .i. ui. sorores eius cum ea .
3108Sernaitt eithre naugauist ædan ingrian gelda inse medcoit molma lapaulin nafedba
R1 3108a ædan: .i. ochill mor immennut tire in iairgiallaib ł in airtiur thuasciurt sacsan ata inis medcoit 7 æd[...]
R1 3108b ædan: ædan inse medcoithituascuirt sachsan .
R1 3108c paulin: .i. episcopus nolæ ciuitatis italie 7uidua tradidit eum pro filio suo in seruitium genero regis uandalorum .i. gens in affrica.
R1 3108d paulin: paulinus episcopus nolanae ciuitatis in italia.
R1 3108e eithre: Sernait ethre.i. finit
R1 3108f nafedba: nafedba. quia se ipsum cuidam uiduæ tradidit 7tradidit eum uidua inseruitium pro filio suo genero regis nandalorum in affrica.
← previous next →  
Loading image viewer…