Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 31 segments, with a total of 135 glosses.
0107Iuil hikł mirbuil mare maras matha bas naroin seirb sruithe simon ocus tatha|
R1 0107a mirbuil: .i. marabilis nomen martiris
R1 0107b mirbuil: IUil hikalann. mirbail. mirabilis non martiris.
R1 0107c matha: .i. dongni matha domorad
R1 0107d matha: moras matha .i. dongni matha domorad .i. narrans eam .
R1 0107e naroin: .i. aron in monte ór obiit
R1 0107f naroin: aron .i. frater moysi
R1 0107g tatha: .i. qui 7uidas dicitur frater iacobi filii alphei.
R1 0107h tatha: tatha .i. tatheus qui 7uidas dicitur frater iacobi filii alphei
R1 0107i mare: maria mater domini.
R1 0107j simon: simon cannaneus.
R1 0107k seirb: seirb .i. inalbain.
0207Taimthiu eutaicc epscoip damassi conani pais processi rigdai riag mar martiani|
R1 0207a damassi: .i. episcopus romæ
R1 0207b damassi: damassi papæ rome.
R1 0207c rigdai: .i. ergnai ł riagda
R1 0207d rigdai: rigda .i. ergna ł rorigad incaelo
R1 0207e riag: .i. roriagad
R1 0207f martiani: qui inroma passusest
R1 0207g martiani: martianus martir.
R1 0207h Taimthiu: Taimthiu .i. tomaithim. ł támtói aéc aoenur.
0307Martra cirionis críst nihattach mbelle tarmbreth tomaiss aille feil digraiss dartinne|
R1 0307a tarmbreth: .i. translatio corporis tome
R1 0307b tarmbreth: translatio corporis tomae abindia inedissam ciuitatemquia inindia passus.
R1 0307c aille: .i. hille
R1 0307d aille: alle .i. hille.
R1 0307e dartinne: .i. uirgo ochill aird in huibgarchon in iarthur lagen .
R1 0307f dartinne: tartinne .i. uirgo ochill ard in huibgarrchon inairthur lagen .
R1 0307g ṁbelle: .i. truag ł lobair ł pauperis .
R1 0307h ṁbelle: ṁbelle .i. merb ł truáig
R1 0307i Martra cirionis: Martra cirionis prociricionis proconcisionem sillabæ.
R1 0307j críst: críst .i. arcríst
R1 0307k digraiss: digrais .i. ergnaig.
0407Dagordan mór martain marosellaib soimle lacet martir namra finnbarr inse doimle|
R1 0407a Dagordan: Dagordan .i. ordinatio martini in episcopatum.
R1 0407b marosellaib: marosellaib .i. marosillis .i. marofegais
R1 0407c soimle: soimle .i. simile .i. niatchondaiccais aṡamail ríam .
R1 0407d finnbarr: finnbarr mac æda oinis demli eter hucenselaig 7nadesib.
0507Donmartir agatho conacleir cain comul roir críst síd slemon amorṡeircc laomun|
R1 0507a agatho: .i. aquo nominata est ciuitas agatha
R1 0507b agatho: Donmartir. agathus martir in longobardia ingallia.
R1 0507c roir: roir .i. rohuirestair.
0607Moninne intṡleibe cuilinn bacain age gobais buaid geil glaine siur maire mare|
R1 0607a Moninne: .i. darerca nomeneius ante
R1 0607b Moninne: Moninne intṡosleib chuilind. quae prius dareca dicta est
R1 0607c siur: .i. uirgo sui(?) maria fuit
R1 0607d siur: siur maire. uirgo ista fuit sic maria.
0707Lamorṡluagad ligmar parmeni trom toiden mæl ruain adreth richeth grian án inse goidel|
R1 0707a parmeni: .i. prespiter de familia policroni qui predicauit uerbum dei post precisam lingam sub decio in ignem missus 7non nocuit ei sed gladio decollatusest cum omnibus sociis suis
R1 0707b parmeni: Lamorslúag. parmenius martir.
R1 0707c mæl ruain: .i. tamlachta colman nomen patris eius 7 sech nomen matris eius .
R1 0707d mæl ruain: mæl ruain tamlachtai.
R1 0707e trom toiden: tromtoiden. morathatnimchi.
0807Gabais brocan scribuid soerbuaith cennachtuisel ladiarmait derb lassar grian ġel glinne huissen|
R1 0807a brocan: .i. omæthail brocan insnadesib muman
R1 0807b brocan: Gabais broccan omæthail brócáin indesib muman.
R1 0807c ladiarmait : diarmait oglinn hussen inhuib barchi.
0907Asslonnud an onchon mosticc cach nodnali fricríst caraiss lere garban can cind sali|
R1 0907a onchon: <on>chun mac <bl>athmeicc <i n>uachtur dal <cai>s ł. icain [...] ge fursinna [...] andessa [...] chell.
R1 0907b onchon: Aslonnud. onchu mac blaith meicc in huachtur dáil chaiss.
R1 0907c garban: .i. prespiter ifini gall ata oṡurd sair
R1 0907d garban: garban cinn ṡale itoeb ṡuird choluim .cille. ł ochinn sale iniarthur herenn.
1007Sluind cesad sechtbrathar diambu croch crist carcar cuan marcc mar sostan dase mile martar|
R1 1007a sechtbrathar: .i. septim filii sancte felicitatis matris qui in roma passi sunt cum sua matre.
R1 1007b sechtbrathar: Sluind .céssad. septim fratres inroma passi sunt.
R1 1007c sostan: .i. gair ł gloir
R1 1007d sostan: sostan .i. gair ł gloir.
R1 1007e cuan: cuanairbri inhuibcenselaig 7hic mæthail brócáin isnadesib.
R1 1007f dase mile: dase mile .xii. milia martirum.
1107Lamartra narigna eufemia slog<d>a benedicht balcc age macc craib<d>ech conlocha |
R1 1107a eufemia: .i. uirgo 7martir sub deoclitano imperatore 7 proconsule prisco inurbe calcidora in partibus eropæ passa est appellianus vero inimicus xristianorum accusauit eam coram preside 7 suasit ei ut puniret eam quia non sacrificaret idolis
R1 1107b eufemia: Lamartra eufemia .i. uirgo 7martir 7sub dioclitiano imperatore passa est
R1 1107c benedicht: benedicht pater monachorum ł alius
R1 1107d macc craib<d>ech conlocha: mac conloca odisiurt maic colloca iniartur mide . s failbe uocatur .
R1 1107e marcc: quoddam feria marci euangelize
1207Conruala cohaingliu nazair scel cechsenaid felix bamaitulaid conasluag mor melaid|
R1 1207a Conruala: .i. docuaid
R1 1207b Conruala: Conrualaid .i. dochoid.
R1 1207c nazair: .i. epscop leith mocheemoc in elib descirt
R1 1207d nazair: nazair epscop leith mochoemoc inelib muman bamatulaid.
R1 1207e bamait: .i. ba maith dothuidecht isinṁbith ł ba maith imrualaid isinṁbith ł isinbith ad caelum .
R1 1207f bamait: bamaith do tuidecht isin ṁbith frecnaircc.
R1 1207g melaid: melaid.i. romeled .i. rominaiged permartirium .
1307Milis ainm conani euangeli noebdai lamsiloc donrigraid luid hisidlaith soerdai|
R1 1307a lamsiloc: .i. moṡiloc ochill mosiloc inhuib censelaig.
R1 1307b lamsiloc: Milis moṡiloc. ochill moṡiloc inhuibdega in huibcenselaig.
R1 1307c hisidlaith: hisí thlaith.i. hiflaith insid inregnum dei qui est pax una .
1407Ronsnada intepscop iacob as næbem atneocham nonalem condechenbur noiden|
R1 1407a atneocham: Ronsnada attecham .i. nonaitchem.
R1 1407b nonalem: nonalem. nonalemm.
1507INda apstal deac dofarcat <c>echnarim fosdail reasluag dirim issu foṡil adaim|
R1 1507a INda apstal deac: in hoc die missi sunt adpredicandum euangelium per totum mundum quasi .x.iii. anno post passionem xrísti 7adamnanus sollempnitatem illis constiuit in hoc die ut ferunt periti
R1 1507b INda apstal deac: hic missi sunt apostoli predicare uerbum dei toto mundo.
R1 1507c dofarcat: INda apstal deac. doforcat .i. doroiscet
1607Doticfa cechdia docrist acht coentis itge cosluag suabais inmaccain mammetis|
R1 1607a acht conetis: Doticcfa achtconetis .i. coroaitce he no achtconetis .i. corochoinetaighe fris .i. diambe foroenset fris .i. for set iustitie .
1707Ronmorat anitgi horum atque harum cechmartir adrimem forsluag scillitarum|
R1 1707a scillitarum: Ronsnat .i. scilla nomen ciuitatis. scillice hautem patronomicum ascilla diriuatum. in scilla ergo multi uirorum ac feminarum in hoc die occissi sunt.
1807Sluagad innarigna snaidsium insith soerda comorfesiur braithre inxpistina noebda|
R1 1807a snaidsium: Sluagad. innan. snaidsiunn .i. doné arsnadud. ł rosnada as ab hoc saeculo presenti .
R1 1807b braithre: braithre .i. braithir in xristiana . ab ea enim propter sanctitatem fratres eius nominantur . 7 abea loch cristan initalia nominatur .
1907Noebitge sisinni itmerb mainfrescai taricc eim fritoscai comorbuidin brestai|
R1 1907a sisinni: .i. sisinnus dux clarus de familia nerue imperatoris sed aclemente papa baptizatusest cum familia sua .i.
R1 1907b itmerb: Nóebittge. itmeirb .i. itruag ł atmeta.
R1 1907c brestai: bretai .i. beddai ł sulbair.
2007ITbrestai inbainmeicc sabina soer ainbech indromula ruamach lacuriphin craibdech|
R1 2007a bainmeicc: .i. nahingena
R1 2007b bainmeicc: Hitbrestai in banmeicc .i. ingena ferda infide .
R1 2007c curiphin: .i. in huib fidgenti isin medon muman ata
R1 2007d curiphin: án .i. curuphin .i. in huib fidgenti himumain ata.
R1 2007e ainbech: ainbech .i. imluad.
2107Croch ard heli martir moraid relicc lechtaig coningenraid tuchtaig pais fraxidis fechtnaig|
R1 2107a tuchtaig: .i. cruthaig ł alaind
R1 2107b tuchtaig: tuchtaig .i. coeim .i. tucht .i. cruith
R1 2107c lechtaig: Croch lechtaig .i. hitat lechta
2207Fin<d>gein magdalena maire mind cechdunaid pais apolnair huasail mobiu inse cuscraid|
R1 2207a Fin<d>gein: Finngein .i. fid ł in caelum
R1 2207b Fin<d>gein: Finngein. gein solusda amatre ł infidem .
R1 2207c cechdunaid: .i. cechpopuil
R1 2207d cechdunaid: cechdunaid. .i. cechdaingni ł cechphopuil.
R1 2207e apolnair: .i. apolltiarius episcopus rauennæ qui sub spasiano imperatore passusest.
R1 2207f apolnair: apolinar .i. discipulus petri apostoli.
R1 2207g mobiu: mobui oinis cruscraid forloch cuán inultaib.
R1 2207h magdalena: mag dalena autem dicta a magdalo uico in quo nata est ł nutrita. quae soror lazriani fuit .sed. xuiii. mulieres in comitatu xpísti erant .7. iiii. ex illis uocabantur nomine quodest maria. prima .mater. domini secunda mater filiorum zebedei que fuit soror matris domini. tertia mater filiorum alfei 7ipsa soror matris domini fuit. quarta magdalena maria.
2307Lacesad uincenti cocrist cechaing saithe hiruaim bareim sruithe danoi miled maithe|
R1 2307a uincenti: .i. inroma
R1 2307b danoi miled: .i. xuiii. milia martirum
R1 2307c Lacesad: Lacesad .i. xuiii. milia .i. martirum.
2407Madail duit ahere dotchobair cing bage tathut cenn cheit mile declan arde máre|
R1 2407a declan: .i. oaird moir isnadesib muman
R1 2407b ciṅg: Madáil ciṅg .i. fortis homo.
R1 2407c tathut: táthut .i. ata duit. ł atbath. arde moire indesib muman.
2507Mocholmoc moṡiloc lanessan dialammais iacob cing innis bas brathar iohannis|
R1 0000g cing ł cenn Check
R1 2507a Mocholmoc: .i. colman hulithan illis mór mochutu. moṡiloc .i. dalta moling luachair 7itig moling ata ł illis mor mochutu ata.
R1 2507b Mocholmoc: Mocolmoc. colman hualithan olius mór mochutu.
R1 2507c moṡiloc: moṡiloc .i. dalta moling luachair othig moling in huib censelaig. ł illius mór
R1 2507d nessan: nessann .i. deochain nessán omungairt himumain.
R1 2507e iacob: iacob .i. filius zebedei frater iohannis ab herode agrippa passusest in hierusalem 7qui prius passusest de apostolis sed cum iacobo filio zebedeii memoria martiris cristifori celebratur apud romanos.
R1 2507f iacob: .i. dena innissi iacoib filii zebedei . qui ab herode agrippa occissusest in hierusalem 7 qui primus de apostolis passusest .
2607Hipais iouiani conacleir cain glanoir tarmchruthad iarndedoil issu hisleib thaboir|
R1 2607a conacleir: .i. cccx .
R1 2607b thaboir: Hipais. tabor mons tabor galilee in t<ri>bu neptalim.
2707Taimthiu semioin manaig bamorgrian dontalmain lacesad sluaig inmain inantuaig aird adbail|
R1 2707a Taimthiu semioin: Taimthiu .i. tomaithim semióin in antiochia passusest .
2807ISadbul acobair conaṡluagud chaindlech teophil tor óir ainglech pantaleo laindrech|
R1 2807a pantaleo: ISadbail. pantaleo martir incolónia passusest
2907Lupus ocus simplicc epscoip cenchuit ndigna prosper cocleir huagda naretlanna rigda|
R1 0000f 216v [TM afgesneden] da[...] as doní aucoimdí caidh auri doroigni cathud[...] do[...] Check
R1 2907a Lupus: lupus 7simplicc episcopus qui sub diaclitiano imperatore passi sunt
R1 2907b Lupus: Lupus 7simplicc 7prosper. tres episcopi sunt.
R1 2907c ṅdigna: ṅdigna .i. centaire.
3007Recht crist nodocantais corunaib attgleintis lasluag nafrith anfot abdon ocus sennis|
R1 3007a corunaib: .i. cosians mór
R1 3007b attgleintis: .i. noḟoglannnitis
R1 3007c attgleintis: atglentis .i. noog lantis cosians mór
R1 3007d abdon ocus: .i. qui in roma sub decio imperatore passi sunt
R1 3007e abdon ocus: abdon 7sennes duo martires.
R1 3007f nodocantais: Recht. nodocantais .i. nochantais legem xrísti .
R1 3007g anfot: ánfót .i. innachcoir(?).
3107Sluag iuil comeit mile fortniada ard age epscop an <a>here colman mac darane
R1 3107a fortniada: .i. foriadail
R1 3107b fortniada: Sluag iuil. fortniada .i. for íadaid.
R1 3107c colman: .i. odaire mor meicc darane immaig airb ata 7 rathail o chill manach iniartar osraige in uno die .
R1 3107d <a>here: ahere .i. aherinn.
R1 3107e darane: darana .i. nomen matris eius . odaire mór meicc darane eter osraige 7 éle muman .
← previous next →  
Loading image viewer…