Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 31 segments, with a total of 164 glosses.
0105Kł mai nethchoimi gein pilipp asdixu and tinscan as huaisliu praicept alaind issu|
R1 0105a nethchoimi: .i. abb tiri daglas 7 frater coemginglinni da locha
R1 0105b nethchoimi: Kalann mai netchcoemi.i. abb tire daglass frater coemgein .glinn. dalocha .
R1 0105c gein pilipp: gein pilipp .i. pilippus apostoles nominati uitas pilippi secundum carnem hic dicitur sed dormitatio eius hic memoratur ut inpassionibus apostolorum legitur
0205Escomlud saturnin cocrist immeranicc la etsecht iarsirchnet nechtain daltai patraicc |
R1 0205a cocríst: .i. ise críst roforb abetha
R1 0205b nechtain: liamain ingai calprinnł siur patricc mathair nectain
R1 0205c iarsirchnet: Escomlud .saturnín. íarsírchneit .i. iargalor ḟota neċtain ochill unchi hiconaillib 7 macc lemnaibi nominatur macc liamnah esomuere .i. liamain ingen chalpuirn mater eius soror patricii ocus isé ata hic 215r finabair aba forbru boine.
0305Primairecc craind cruiche crist conilur buada bas conlaid cain age feil mar maire huaga|
R1 0305a Primairecc: .i. sagbaibcata mail crochi críst inamsir constantin mac helene post.cc.xx.ii. an [SIGNBP] nos post passionem xpísti q ante romani cumtito7 uespisiano succenderunt herusalem. tunc abscondita est crux xpísti in .xl. anno post passionem
R1 0305b Primairecc: Prímairet .crainn. i. inuentio sanctae crucis xpísti quando inuenta est intempore constantini filii helenae 7ideo inuenta est crux quia quando romam cum tito 7uespasiano succenderent hierusalem tunc abscondita est crux im.xlmo anno post passionem domini.
R1 0305c conlaid: conlǽd eps chille dara .i. cundail æd .i. æd cundail nomeneius 7 coinalta dofúatar hiclimain inairthiur lagen
R1 0305d conlaid: .i. epscop 7cerd brigte he 7meic tire dan uathair iescechaib conlaig immaiglagen
0405Hipais an<a>teiri mochua cain deochoid macc cuinneni chlothaig hi feil siluain dechoin|
R1 0405a an<a>teiri: .i. papa 7submaximiano passusest
R1 0405b an<a>teiri: Hipais anterius papa 7martir.
R1 0405c deochoid: .i. dachuaid
R1 0405d macc: .i. mochua
R1 0405e siluain: .i. siluanus episcopus ciuitatis gazæ
R1 0405f mochua: mochua .i. mac cumreni osleib oeblenne immumain siluain deochain
0505INdechoin eutimus lahelair sechphiana lotar laithi litha frisrocaib arfiada|
R1 0505a INdechoin eutimus: .i. fili i cconnactaib .i. in alaxandria
R1 0505b INdechoin eutimus: INdechoineutimus 7noniustinus ut quidam codices habent.
R1 0505c lotar: .i. dochum mac hilathiu litha frescabla críst
R1 0505d frisrocaib: frisrocaib .i. inlaa rorescaib críst prius .i. iii. n . mai .
0605Fer roscrib centarcai cainscela crist crochthai admuinter laflaithi gein mor matha mochtai|
R1 0605a Fer roscrib: .i. egressio noe de arca
R1 0605b cainscela: .i. soscele matha
R1 0605c admuinter: .i. airmithir ł adam raigthir
R1 0605d admuinter: Ferrosrib. admuinter .i. ármither
R1 0605e gein mor: .i. feil gein matha in hoc die
R1 0605f mochtai: .i. moaigthi .i. tor
R1 0605g mochtai: mochtha .i. macta auerbo macto .i. occido ł magis aucta abeo quasi augeo mathiusconuersusest adfidem in hoc die.
0705Mochiaroc labreccan digerait atglainiu car<s>at crist as diliu in echdromma dairiu|
R1 0705a Mochiaroc: .i. ingressio noe inarcam
R1 0705b Mochiaroc: [LM] colman comrainni dicitur 7 mociaroc nomeneius prius 7 dari nechdroma nomenna comrainni prius 7 brecain cum eo ibi .i. icomrair .
R1 0705c Mochiaroc: Mochiaroc labreccan hicoicrich dail araide 7dail riata. ł isimaig muccranne iníarthur connacht ata daire
R1 0705d labreccan: .i. odruim breccain icocrich dalaride 7riatai
R1 0705e in echdromma: .i. ł daire echdrom
R1 0705f in echdromma: echdroma .i. atchiter bile nacille denmaig. 7intan tiagair for ahiarair nacille isin daire nifagabar 7atcluinter guth inchluic 7 insalmchetal ann sin ocus nifagabar in chell fein.
0805Uictor ocus maxim imcrist cotaruicset arserc rig rocarsat inaḟuil fotruicset|
R1 0805a im: [8.1] ł ar
R1 0805b cotaruicset: .i. cetrotogsat ł rugsat afeidm mor-. ł fuaratar rucce 7indescád arcríst
R1 0805c cotaruicset: Uictor cotaruicset .i. roimchurset anere ar críst.
R1 0805d Uictor: [LM] inmediolano ciuitate [...] uictor passus est sub maximiano imperatore.
R1 0805e fotruicset: fotrucset .i. rosfothraicset innaḟuil fein permartirium .
0905Failsigud mor micheil donbith bascel promtha pais cirill cain cartha epscop santan sochla|
R1 0905a Failsigud: .i. hisleib gargain
R1 0905b micheil: .i. propriumnomen uiri
R1 0905c micheil: [LM] commad scel gargain nochumnigthi hic quando quaessiuit suum taurum 7 quando misit sagittam in taurum 7 adse iterum rediuit 7 perhoc signum manifestatusest michael occidenti.
R1 0905d micheil: Folsigu comad hé scél gargain forathmentair hic quando quissiuit suum taurum 7 missit sagittam intaurum 7 sua sagitta adsemet ipsum rediuit 7 per hoc signum manifestatusest michael occidenti.
R1 0905e cartha: .i. catharda noemdune
R1 0905f cartha: ł caraid cachne
R1 0905g epscop santan: .i. ocill dales do ut oengus dicit ł ocill epscop santan inhuib cellaid iniartur lagen
1005Hi sithlaith indaltair imbi torm cechtempuil ronsnada insluagach comgall buadach bennchuir|
R1 1005a torm cechtempuil : .i. molad .i. in ecclesia hic ł incelo
R1 1005b torm cechtempuil : Hísithlait toirm .i. seselbe mór
R1 1005c torm cechtempuil : cechtempuil .i. tocius ecclesiae.
R1 1005d comgall: .i. mac setna maic echach
R1 1005e bennchuir: ideo dicitur bennchur .i. conall cernach mac aṁargin docoid arcreich icruthnechaib 7 tug bu imda leiss asand atcualaid conculainn domarbu co rcuir benna nambo in terram inde dicitur benncur
R1 1005f bennchuir: [LM] [...] dibennaib nambó do retha inherinn. inohalcain iarmboar namboin[...] msir bressáil bricc. ł [...] ennib leccaib asais [...] tainm ł benna corr [...] dibennaib nandam [...] laid fofrith and.
1105Buaid nioib cendermat dorig nel bafordorcc mochritoc cain munter ocus cruimther cormacc|
R1 1105a bafordorcc: .i. bafollus ł baforreil .i. forbru dothra inhuibduncada illaignib.
R1 1105b bafordorcc: bafordarc .i. báreil .i. bafollus.
R1 1105c cruimther cormacc: cruimther .c. inachud findnichæ.
R1 1105d cruimther cormacc: .i. cormacc sacart
R1 1105e cruimther cormacc: .i. acud sinche.
R1 1105f nioib: Buaid.i. liberatio ioib de martirio suo qui passusest per .xxx. annos. s temptatusest in lxx. ix. anno aetatis sue 7 postea uixit .cxl. annis .
R1 1105g mochritoc: mochrítóc forbrú dothra inhuibdunchada inairthiur lagen.
1205Cyriacus crochtha trichetaib donascnai ailitheir ainm coemda la heirc noebda nascai|
R1 1205a Cyriacus: .i. idem 7iudas feria epifania cipri insole
R1 1205b Cyriacus: [SIGN] ciriacus qui crucem xpísti inuenit 7cinus episcopus fuit in hierusalem. post iacobum filium alfei & sub iuliano passus est
R1 1205c Cyriacus: Cyriacus qui crucem xpísti inuenit.
R1 1205d donascnai: donaiscnai .i. dochuaid ailithir ómuccinis for loch dércdeircc hercc nascái othelaig liss inhuibechach hulad.
R1 1205e donascnai: nascai .i. nasc nobí fábragaid cech nobí isindabainn coathrucud.
R1 1205f donascnai: .i. ascnaid cucund isinfelere ł ronnascua fornem .i. omucinis forloch dercdeirc .i. athalaig liis inhuib echach ulad.
R1 1205g donascnai: ł nasc
1305Noebmuinter teraci probique iarsetaib iarserbchrochaib siraib sesiur ar se cetaib|
R1 1305a Noebmuinter: Noebmuinter teraciis probi.
R1 1305b teraci: .i. propriumnomen
R1 1305c probique: .i. propriumnomen
R1 1305d iarsetaib: .i. indomuin
1405Corona is uictor conacleir cenmathim foroenlith ler suthain feil cain carthaig raithin|
R1 1405a cenmathim: .i. nirabi ac denam ni nomathed doib
R1 1405b foroenlith: .i. imed noeb forindlithsin
R1 1405c suthain: ł roboler suthain crabud 7ecna mochutu
R1 1405d Corona is uictor: Corona is uictor subantonio imperatore inalaxandria isti passi sunt.
R1 1405e carthaig: carthach.i. oliss mór finall nomenprius eius
1505Rath in spirta sechtai senaig forcleir ngelbain tiamda saran saidbir feil duiblitir dermair|
R1 1505a senaig: .i. rosnigestar .i. c.xx.
R1 1505b tiamda: non discipulus .pauli. sed alius
R1 1505c tiamda: .i. macairchúir o inis moir inhuib maccaille
R1 1505d tiamda: tiamda non discipules pauli sed alii
R1 1505e duiblitir: dublittir abb findglaisse cainnig.
R1 1505f duiblitir: [SIGN Duiblitir] .i. abb findglaiss coinnich itoeb atha cliath
R1 1505g saran: sarán macc airachuir oinis móir inhuibmaccaille himumain.
R1 1505h Rath in spirta: Rath inspirta .i. quando spiritus sanctus super .cxx. incenaculo uenit indie pentecostes in hierusalem.
1605Togairm brenainn chluana isin mbithlaith mbuadig bas caid carnig firbailc la feil áin hui suanaig|
R1 1605a brenainn: .i. mac findloga dociarraigi luachra
R1 1605b brenainn: Togairm brenainn clúana ferta mac hulalta de chiarráige luachra dó.
R1 1605c carnig: carnich othuil en hifail cenansa narrig.
R1 1605d carnig: .i. sruth .i. ḟil icdul en immidi 7 dobretnaib corn do
R1 1605e hui suanaig: .i. oraithiun
R1 1605f hui suanaig: .i. findguni nomen eius 7 fidarli frater eius 7 feil bute omanister cum eis q inhoc die suscitauit mæl caich trasiens amnem sictis pedibus
R1 1605g hui suanaig: huasuanaig .i. findguin nomeneius.
1705Sluagad adrionis uictoris bassillæ scorsit cenchuit fainne fordinn flatha finne|
R1 1705a scorsit: .i. rotairisi sitar iarscis intægail
R1 1705b scorsit: Sluagad. scoirset .i. roscurset.
R1 1705c finne: .i. fine
R1 1705d fordinn: fordinn .i. forclethi nime.
1805Feil mairc maith rorigad momedoc mór mainech modomnoc mind mbuadach feil brain bicc ochloenad|
R1 1805a mairc: .i. papa romae 7euangelista
R1 1805b mairc: Feil mairc .i. euangelizae.
R1 1805c momedoc: .i. oḟid duir indesciurt osraige
R1 1805d momedoc: .i. otiprait factnai in osraige
R1 1805e momedoc: momedóc feda duin inosraige.
R1 1805f modomnoc: modomnoc tiprat fachtnai in osraige beos bran becc ochlóenad inoib fælán.
R1 1805g bicc: bicc .i. nomen cille fil illaignib .i. in huib fælan .
R1 1805h rorigad: roringad .i. cata apstail don onacenelaib iarscarthain fripetar.
1905Cliara urbain glana nisgignetar tola ananmann itgela trebroenan afola|
R1 1905a urbain: .i. confessor
R1 1905b urbain: urbanus papa 7martir in roma passus est
R1 1905c urbain: Cliara .u. urbanus martir.
R1 1905d nisgignetar: .i. niros goinset
R1 1905e afola: .i. triab roenu fola amartrai.
R1 1905f tola: .i. collaide
2005Fuil mór marcellossæ luid fothalmain tassi foroenlith itgessi gerbassi ⁊protassi|
R1 2005a tassi: .i. flich
R1 2005b tassi: tasse .i. maith.
R1 2005c marcellossæ: Fuil mor. marcellosa uirgo 7martir
2105Tiamda martir mirbuil morderin dede thurinn colman lobur rolainn barrinn dromma culinn|
R1 2105a mirbuil: .i. romaith
R1 2105b colman: .i. omaig eu indail chaisss
R1 2105c colman: colman lobur omaig en indail chaiss
R1 2105d barrinn dromma: .i. fil illaignib ł barrinn odruim chuilinn iferaib cell iniartur desciurt mide
R1 2105e barrinn dromma: barinn .drommo.cuilinn. hiferaib cell indesciurt mide.
R1 2105f thurinn: .i. icruith necht de doib [SIGN] q sancti triticum dei sunt ut dicitur amuilind inammelisiu turinn.i. cruthnecht .
R1 2105g thurinn: Tiamda. turinn.i. dechruith necht de . q sancti triticum dei sunt
2205Cechaing animm ronain find forriched rinnach lasinfer cain clannach baitheni mac finnach|
R1 2205a Cechaing: .i. olainn ronain find inhuibechach hulad
R1 2205b Cechaing: Cechaing .i. roching
R1 2205c forriched: .i. forrigiath .i. forferann indrig
R1 2205d forriched: forriched .i. forrígiath .i. foriath .i. forferann indríg.
R1 2205e rinnach: .i. ainglech
R1 2205f rinnach: rinnach .i. hitat renna.
R1 2205g lasinfer: .i. rocing
R1 2205h clannach: .i. clannmar inmultis discipulis
R1 2205i clannach: clannach.i. clannmar .i. inmultitudine discipulorum
R1 2205j baitheni: indal moscorp illaignib ata baithine
R1 2205k baitheni: baí thenioiniss baitheni iniarthuir lagen.
R1 2205l ronain: rónán oláind rónan find in huibhechach hulad
2305Fin<d>sluag epecthiti as danu as daingniu iarcesad lahingru frisindled lahaingliu|
R1 2305a iarcesad lahingru: .i. nirbogar docorpaib acesad 7trea ingen ríg lagen a mathair .i. tangatar aingil ifirth indell ananma
R1 2305b iarcesad lahingru: laiṅgru .i. lahingaire .i. cumcai frisin
R1 2305c Fin<d>sluag: Finnluag. epecticus martir
R1 2305d led: led .i. rorithailed
2405Augustin intepscop ermes abb mor mile colman inmain age aidbe tuathach tire|
R1 2405a Augustin: .i. librorum
R1 2405b Augustin: Augustin.i. dalta grigoir romæ 7 eps sachsan
R1 2405c ermes: .i. papa
R1 2405d ermes: hermes papa romae
R1 2405e age: .i. calma
R1 2405f aidbe: .i. propriumnomennoib fil ituaith tire icconachtaib
R1 2405g aidbe: aidbe .i. abb tire daglass.
2505Toticc feil iohannis inmain age huage dionis derb dana dunchad ia huare|
R1 2505a iohannis: .i. euangelizta
R1 2505b iohannis: Doticc iohannis euangelize sed non dormitatio eius
R1 2505c age huage: .i. sectis colma is og
R1 2505d dionis: .i. episcopus mediolanensis
R1 2505e dunchad: .i. abb ie iffoe rogabsat muinter ia incaisc ṅdligthig .i. a quinta decima. usque xx. ante unam q acolumba usque ad duncad a. iiiix ma. luna usque ad xx ma celebrabant .i. tonsuram ecclesiasticam coronae non habuerunt usque ad dunchad .
R1 2505f dunchad: dúnchad abb ia colum .cille.
2605Aritiu choir cholmain stellam sluind cenladna beccan carais figle hicluain aird aadba|
R1 2605a cholmain: Colman .i. othir da glas 7 augustinus episcopus laudaciae ineodem die cumcolman qui dixit omnem gentem anglorum xpístum qui ineffusest agrigorio cum .xl. discipulibus adpredicandem uerbum dei britaniae insolae
R1 2605b cholmain: Airitiu colman stellán otír daglass.
R1 2605c cenladna: .i. cenlothi
R1 2605d cenladna: cenladna .i. cenbailbi.
R1 2605e aadba: .i. isi a adba cluainard imusgreige breguin
R1 2605f beccan: beccan. ochlúain aird mobéccóc hiníus craigi breguin himumain ł hictig huaconaill inhuibrúin cúlann.
2705Acolius cruimther conachleir as noebu aḟuil fiad cech diniu dorortad foroenu|
R1 2705a fiad: .i. fiadninaib 7feraib
R1 2705b foroenu: .i. forroenu intalman
R1 2705c foroenu: foróenu .i. foroenchoi.
R1 2705d cruimther: Acolius .cruimther. i. sacard.
2805Ronsnada cohaingliu inmain sonmech sathe german grian arsruithi aite phatraic mache|
R1 2805a sathe: Ronsnadat. saithi .i. slúag.
2905Morṡluag pullionis ronsnada dondrindnibm lacummain conglanbail ingen allen inmain|
R1 2905a pullionis: Morṡluag polionis .i. cliu dondrindnim .i. donim rinnach.
R1 2905b lacummain: lacummain.i. cumman uirgo indail buinni inhultaib .
R1 2905c ingen allen: ingen állen ahairdhulad.
3005Noebapstal arfiadat hifudamnaib ecnai gein tomais cenopni hifudamnaib ecnai|
3105Cesad crisogini lapais paternelle mi mai comeit mile daprimfeil fortnedæ
R1 3105a paternelle: iest petronillae filie petri apostoli quod grigorio testante absus ferri incissione inpace quieuit.
R1 3105b paternelle: Cesad patronilla filia petri ut alii putant ł alia uirgo.
R1 3105c fortnedæ: .i. fordunait nadaprim feilsin mi mai ifailet mili ida.
R1 3105d fortnedæ: fortniǽdæ .i. forriadaid.
← previous next →  
Loading image viewer…