Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 30 segments, with a total of 170 glosses.
0104So<e>rait kł april ambrois comeit glaine congaib as mo suba feil de feili<b> maire|
R1 0104a ambrois: .i. qui fecit imnos 7episcopus medolamine ciuitatis initalia
R1 0104b ambrois: Soerait kalainn april ambrois ymnidicus7episcopus medolaniæ initalia
R1 0104c maire: maria .i. commad in hoc die nochanad si incantaic .i. magnificat postxrísticonceptionem indomu elizabeth q isinocht kalann april rocompred críst 7 postea tribus mensibus exactis ł paulo plus uenit adelizabeth. teste etiamluca 7 remansit ibi quasi pertres menses usque adnatiuitatemiohannis.
0204Morsluag amphiani diambu domun dubach drebraing iar cath chalad issin síth soer subach|
R1 0204a drebraing: .i. radring ł rotrebardirirg
R1 0204b drebraing: Morṡluag amphiani drebraing .i. rodring
R1 0204c chalad: .i. oraaid
R1 0204d chalad: calad .i. cruaid.
0304Sluag euagair huasail asrola asæth setaib cethracha derigaib ardib cainib cetaib|
R1 0304a Sluag euagair: .i. cc.xł in ciuitate chomis hic cum suis sociis passus est
R1 0304b Sluag euagair: Sluag eugair .i. cc.xl .
R1 0304c setaib: .i. rothlai asettab ait 7galair
R1 0304d cethracha: .i. ł .xł.
0404Cain tigernach credal arcrist cechmbais mbreuis as mbruchta sruam sois cluana alle heuis|
R1 0404a Cain tigernach: .i. douib failgił barrchi 7 quod ueriusest 7cluain euis ata
R1 0404b Cain tigernach: Cain .tigernach.i. canta
R1 0404c Cain tigernach: duibarche hahiarthur lagen do.
R1 0404d mbreuis: .i. robris
R1 0404e mbreuis: cechṁbais ṁbruis .i. robris asmbruchta asniged
R1 0404f asṁbruchta: .i. rotabruchta
R1 0404g sruam: .i. inmed
R1 0404h sruam: sruam .i. sruth.
R1 0404i sois: .i. aricetail
R1 0404j sois: sois .i. fessa suaibsib .i.profetié . ł sois .i. erchitil.
R1 0404k heuis: .i. mor baiand prius ł ois ainm domucs [leg. mucada] rig argiall aquo possidetur ciuitas
0504H<i>feil mair meiccula beccain coṁbuaid lere bathess phatraicc primda adrannad inhere|
R1 0504a beccain: .i. becan imliuchfia iferaib cul breg fia nomen fontis cula nomen matris becan 7 docrimtain do
R1 0504b beccain: Hifeil .mair. beccan oimbliuch ḟia iḟeraib cúl breg. fia nomen fontis iuxta urbem . cula nomen matris .
R1 0504c primda: .i. ergna
R1 0504d rannad: .i. roadannad
R1 0504e rannad: adrannad. .i. rohandonnad .i. rothniscnad.
R1 0504f bathess phatraicc: Sinchell macc finnchada dohuib garrcón ise cetnæduini robaiste patraicc in herind
R1 0504g bathess phatraicc: sinell mac finnchada duibgarrchon ise cet dune robaist patraicc in herinn.
0604Erenius intepscop ata mor a mile bacain doss conuaig<i> hifiadit find fine|
R1 0604a mile: .i. mora cethrend
R1 0604b find fine: .i. ineclais ł in fine sanctorum
R1 0604c find fine: fine .i. iḟinemain .i. æclesa ł infine iustorum .
R1 0604d hifiadit: Erenius hifiadait .i. inneich fil narfianaise .i. didiu
0704Finan camm cinn etich immaib marn<d>elma bagerait crist chainde osleib bledach bledma |
R1 0704a Finan: .i. docarcaduibni do 7icend eti gato
R1 0704b Finan: Finán cain .i. cloen arosc cennethig hisleib bladma. dochorcuduibne do
R1 0704c marṅ<d>elma: .i. immast retha mora
R1 0704d marṅ<d>elma: ṅdelma .i. immabiat reta mór opni 7 ignota
R1 0704e bagerait críst: .i. baglico icríst
R1 0704f bagerait críst: bagerait .i. baglicc hicrist
R1 0704g chainde: .i. alaind .i. taitnemach ondi ascandidius .i. magne uoces hominum7 animalium aliorum
R1 0704h chainde: chainde .i. candidi
R1 0704i bledma: .i. noconallta
R1 0704j bledma: bledma .i. naṁbled .i. ignotorum animalium .
R1 0704k bledach: bledach .i. magnarum uocum hominum7 aliorum animalium
0804Bas enair inmartir bamor tuire tempuil nírærad riamuntir cenn failad abb bennchoir|
R1 0804a tempuil: .i. ropo tair mor he isin declais
R1 0804b tempuil: tempuil idest æclesiæ dei.
R1 0804c nírærad riamuntir: [LM] [...] rbachoir ae[...][...] d na her ad [...] untiri ł maith <at>eist fur lucht [...] le
R1 0804d bamor tuire: Bas n. bamar thuire .i. batuir mór hé
0904Buaid secht noebuaig nennacc incechthreib asrati asafuil nadibdai lafeil cain quadrati|
R1 0904a noebuaig: [LM] ł marith beos <afu>il bale roches [...] tar
R1 0904b noebuaig: apud sirinium ciuitatem hæ septem uirgines passe sunt
R1 0904c asafuil nadibdai: .i. nadibdann clu 7 focraich a martra
R1 0904d asafuil nadibdai: Buaid .secht. nadíbdai .i. nidibdaider s maraid adhuc sanguis earum in loco ubi passe sunt ł nidibdaider afuil .i. desmerecht ammartra docach adhuc .
R1 0904e quadrati: .i. ise fein
1004Croch appolloin cruimthir arcrist coemtar folaid oross eo ainm subaid cuanda rig<d>a romaid|
R1 1004a cruimthir: .i. sacairt
R1 1004b cruimthir: Croch. cruimtheir .i. sacerdotis
R1 1004c subaid: .i. cofobuaid ł sobeo
R1 1004d subaid: suabaid .i. sobeoil ł suabsech.
R1 1004e cuanda: .i. orus eo immaig lacha in iarthar breg
R1 1004f cuanda: cuanda .i. uirgo.
R1 1004g coemtar folaid: coemtar .folaid.i. rocloechma folad .i. premium pro poena
R1 1004h rig<d>a: ríga .i. nobilis carneł spiritu orois héu immaig locha iniarthur breg .
1104Ronain moedoc mainech aris brathair bagach hua acht ronoebad do dunlang derb dalach|
R1 1104a moedoc: Ronain. móedoc huadunlaiṅg ochluain mór inhuib muridaid hic dicitur mánech propter multitudinem munerum eius . s propter alendos pauperes accipiebat ea. non propter auaritiam .
R1 1104b mainech: .i. cluana moir
R1 1104c mainech: .i. moinech .i. diues inmunnibus
R1 1104d ronoebad: .i. roderbad
R1 1104e do dunlaṅg: .i. codunglang 7domoedoc acht roroemad .i. imda apopul
1204Dalais ansa opair crist fri crucha cretair iuil epscop abb popuil sab soer suidephetair|
R1 1204a Dalais: .i. ansa anda cenopar martra dotecht
R1 1204b fri crucha: .i. fri croich críst cosecras cach
R1 1204c iuil: .i. papa 7 eps he
R1 1204d iuil: iuil .i. iulius papa romæ.
R1 1204e popuil: .i. rome
R1 1204f soer: .i. comarba petair he
R1 1204g phetair: .i. iuil issed acbeir grigoir conid fois medach iuilpapa idestinmartilogio romano hoc dicit grigoir .
R1 1204h cretair: Dalais. cretair .i. coisecht
1304Conaprimluag sona argabeoil cech g<e>na geraitcristcain dechoid pol dechoin donrena|
R1 1304a argabeoil: .i. argoi ṁbeoil ł argembel ł argabud imbel .i. arechnach
R1 1304b argabeoil: Conaprimlog. argabeoil .i. aergabail ṁbel naraditis espa ł pudair. łargabu ṁbel .i. arecnach
R1 1304c cain dechoid: .i. maith docuaid
R1 1304d cain dechoid: deochaid .i. docuaid
R1 1304e pol: .i. arde fer(?) pripol apstal
R1 1304f donrema: .i. ronnair me innam unteras
R1 1304g donrema: donrema .i. donrema .i. rongaba in a muinteras.
1404INrigepscop tassach dobert odonanaicc corp crist indrig firbailcc lacommain dophatricc|
R1 1404a INrigepscop tassach: .i. oraith colphtha hilleith cathail in ultaib
R1 1404b INrigepscop tassach: INrigepscop tassac .i. cerd 7epscop patraicc oráith cholpthai illeith chathail inultaib.
R1 1404c odonanaicc: .i. otanic copatraicc
1504Primda breo nad aithbi arfig tola tothlai ba cain lia luagmar ruadan locharn lothrai|
R1 1504a Primda: .i. ergna
R1 1504b Primda: Primda breo .i. ergna indlassar.
R1 1504c breo: .i. lasar
R1 1504d nad aithbi: .i. natragenn
R1 1504e nad aithbi: nadadbi .i. fornabi tráig.
R1 1504f arfig: .i. robris tothlugu atoli ł dorigni figi uirtucum fri cechni tothlaigit
R1 1504g arfig: arfig.i. arfeim .i. accepit
R1 1504h arfig: ł arfig .i. rofig .i. ro rigni figi uirtutum fricechni tothlaigit .
R1 1504i tola: tola ł roluthaig tothlaigthe caintole frimthoil.
R1 1504j tola: tóla .i. imbeth tothlai .i. atholilaigthe ódia.
R1 1504k tola: tola .i. uitia.
1604La carissa rigda asaruamda relicc doreith duit forsidit feil indechoin felicc|
R1 1604a forsi: .i. forind
R1 1604b forsi: forsidit .i. forrith .i. collúath
R1 1604c La carissa: Lacarissa .i. uirgo
R1 1604d rigda: rigda .i. nobilis carne et spiritu.
1704Lafeil petair deochoin drebraing martra mbuade conachleir cain dine donnan ega huare|
R1 1704a deochoin: .i. inantiochia
R1 1704b drebraing: .i. rodring
R1 1704c ega: .i. nomen fontis .i. in alastain ata ł icataib atqueibi donnan cum familia sua passusest ł egge nomen insole in qua fundata est ciuitas illi.
R1 1704d ega: Lafeil .petair. ego .i. nomen fontis hicattaib ituaisciurt alban 7 ibi donnan cum sua martirium subiit iest qaedam femina diues inuidebat ei . q antequamdonnan ibi habitaret illic pascebantur peccora eiusdem femine haecergo propter hoc quibus damlatronibus persuaisit ut interficerent donnanum cum suis sed cum idem latrones illuc uenissent inuenerunt eos inoratorio psalmodiam cantantes. 7 ibi nec potuerunt eosdem interficere. dixit hautemdonnanus discipulis suis eamus inpransatorium ut hi nos possint interficere ubi uiuere carnaliter solebamusq quandiu simus ubi deo satis egimus placere mori non possumus ubi uero carni benefecimus carnis dispendium soluemus sic igitur in pransatorio occisi sunt cethror archoechait chena base lindochaid martrai immalle fri donnán.
1804Arfeit hifeil septim soerdechoin dodidnad laisren lassar buadach abb leithglinne ligach |
R1 1804a Arfeit: .i. rofoid ł atbath ł arfiadar
R1 1804b Arfeit: Arfeit .i. atbath
R1 1804c septim: .i. proprium nomen unius sancti
R1 1804d septim: [LM] <h>ifeil septim .i. innistir <hi> feil septim soer de <oc>hain .i. uii boni <d>iaconi
R1 1804e septim: septim .i. diaconorum bonorum
R1 1804f laisren: .i. molase <l>ethglinne .i. macc <r>ig ulad docomdi<d>nad uii. imidecoine <a>tbothar and.
R1 1804g laisren: laissrein .i. molaisse lethglinne.
1904Luid ermogin airdirc iarforbu agliad cohissu an soad asuacht chorpan chriad |
R1 1904a ermogin: indrui dorigne incumleng mor fri iacob mac zebidei 7 post credidit
R1 1904b ermogin: [sign Ermogin] inarmenia ciuitate militana hermogenis passus est
R1 1904c an: [sign an] an .i. alaind.
R1 1904d an: Luid .ermogin. an .i. alainn
R1 1904e soad: [sign soad].i. sosad
R1 1904f soad: soad .i. sosad.
2004Lacesad eradi cruimther crochtha tuile feil hiruaim ran mbale noeb na<e>orpa huile|
R1 2004a cruimther: .i. sacerdos
R1 2004b crochtha: .i. rocroch aton ardia
R1 2004c ran: ł ergna
R1 2004d noeb: .i. Noeb eorpa huile crand mor bui isin domun tair 7 noadroitis inno genti e corothrocsitar innacraide for noebu eorpa huile cotoesad incrand 7 statim cecenit
R1 2004e noeb: [LM] <co>munis sollemnitas <sanct>orum quoque eropae 7<s>pecialiter martini <mar>tra morbum magnum
R1 2004f Lacesad eradi: Lacesad .eradi. feria omnium santorum inroma hoc die celebratur.
2104INalbain conglaine iarlecu cech<u>bai luid huan conamathair armbrathair merubai|
R1 2104a rubai: [LM] <in>albain ata 7doche<n>iul eogain do 7feil <a>et secta so.
R1 2104b INalbain: INalbain moel subai dochenul eogain do
2204Ronain pilip apstal asaidbliu cechthredan diannainm arruin athar gin locharn<a> lethan|
R1 2204a asaidbliu: .i. aecna 7arath
R1 2204b cechthredan: .i. muir
R1 2204c arruin athar: Ronain .pilip. hirruin athar .i. hicanoin rudai .
R1 2204d gin locharn<a>: ginlocharna .i. ós lampadis interpretatur .xx. hautem annis post passionem domini pilipus euangelium predicauit scitis 7aliis gentibus adultimum uero cum esset annorum .lxxxuii. inheropoli ciuitate frigiæ crucifixus7lapidatusest ex eadem tribu erat 7ciuitate cum petro 7andrea
2304Lochet epscop ibair asrort cenn cech herais an breo huastuinn trilis inherinn bicc bebais|
R1 0000d [sign epscop] waarbij? LM? Check
R1 2304a Lochet: .i. locharn ł sluagab
R1 2304b Lochet: Lochet .i. sluagad
R1 2304c asrort: .i. romarb demon as cenn cacher si
R1 2304d asrort: arrot .i. occidit
R1 2304e bebais: .i. atbat
R1 2304f cenn: cenn .i. demón
R1 2304g cech herais: checheris .i. cechaersi
2404Buaid na tri macc nennacc hisurn sochla dine pais giurgi grian buada cotricha<i>t mor mile|
R1 2404a na tri macc nennacc: .i. sedrac misac a bdinago hicampo sennan apud babiloniam sub nabcodnotsar rege.
R1 2404b na tri macc nennacc: Buad .i. sardac misac abdinago caldea nomina annanias hautem misael azarias ebrea nomina.
R1 2404c sochla : [sign] socluach.
R1 2404d mile: .i. xxx. milia d.cc.lxxx.ix. cum eis.
2504Marc huasal inegept nadlig foccul faille flesc oir adbul tinne epscop mor macc caille |
R1 2504a Marc: .i. euangelista
R1 2504b Marc: [LM] in alaxandria passus est marcus
R1 2504c Marc: Marc .huasal. i. commada hordned inalaxandir.
R1 2504d epscop mor macc caille: .i. dermait hicruachain bri ele in huibfailge est acell
R1 2504e epscop mor macc caille: macc caille epscop ochruachan brí héle inhuib failge.
2604Cirillus cain cimmid cessais roi rinne dochrist cachaind aille cosluag adbul imbe|
R1 0000e [SIGN Cirillus] ł is doasaim roi doluc indentar cath assaide for cec cath [hoort dit bij cirillus glos?] Check
R1 2604a Cirillus: .i. eps herusalem
R1 2604b cessais: .i. roches trerinni nange forconair
R1 2604c roi rinne: Cirillus .i. roe rinne .i. rinne ráthe alle .i. molad
R1 2604d roi rinne: Cirillus .i. roe rinne .i. rinne roáthe.
R1 2604e aille: alle .i. molad.
2704IMmacurtis angil acarcraib ceatesed alaxander huasal abb roma incresen|
R1 2704a IMmacurtis: .i. roim mor chuirset .i. dobertis
R1 2704b IMmacurtis: IMacurtis .i. noimorchurtis.
R1 2704c acarcraib: .i. ascecarcair
R1 2704d ceatesed: .i. iteged
2804Cristofor la cronan rois chree cotalci inafeil cen sotlai luid mor miled martrai|
R1 2804a c[r]onan: .i.mac huib oela qui priusmochua dictusest
R1 2804b c[r]onan: cronan rois chré inhelib muman
R1 2804c cotalci: cotalcai .i. comeit móir
R1 2804d cen sotlai: .i. cotenni ł comeit moir .i. censothoil .i. centoil collaide ł cen sochcai .i. cenbo[...] asa
R1 2804e cen sotlai: cenṡotlai .i. cenhúail ł cendiumus unde dictusest cernach sottal .i. huallach .
R1 2804f miled martrai: .i. x milia .cc. [...] bamor dulgius 7[...] nia/ma(?) a martra
R1 2804g Cristofor: Cristifor.i. conchenn roches subdecio persecutore . reprobusnomeneius ante fidem .
2904Martra germain chruimthir crist bamor atiachra coningen cain huaitne foroenlith lafiachra |
R1 2904a fiachra : .i. domuintir mochuta de
R1 2904b atiachra: Martra germain athíachra .i. agorti
R1 2904c coningen: coningen .i. conningen sein. fer demuintir mochutu lis móir. ocus deiṅgnechaib do .i. tuath frislíab cuca atuaid hicard finan isnadesib muman . s ueriusest hoc .i. coningen .i. coningen .i. roboi ingen hicoinallaid quodam casu bibens lac exuberibuseius cum catulis suis ocus ísi sein coach cille finnmaige inhuibeneclaiss hifertuathaib lagen. 7 issi sein robodalta domaccthail cille culinnn. ocus istrethe roecnaigset clerig laigen macctail .
3004Forcennat cleir napril olisleir dorrimi ronan lethrois huamni hirroim croch cirini
R1 3004a lethrois: .i. nomen ciuitatis
R1 3004b huamni: .i. nomen amnis
R1 3004c Forcennat: Forcennat .cleir. .i. forbanait
R1 3004d ronan: ronán leith roiss húanni ł ronan liathroiss ł ronán leith ronsi huanni .i. ronan liathroiss. ł ronán leith roiss huanni .i. ahereinn.
R1 3004e cirini: cirini .i. cirinus papa.
← previous next →  
Loading image viewer…