Glosses on Félire Óenguso

The Félire Óengusso (Martyrology of Oengus) is the first extant vernacular martyrology from Ireland. It is a verse calendar commemorating the feasts of Irish and other saints, with one quatrain for every day of the year. The text was written between 797 and 808.

Source for primary text: Stokes, Whitley. 1905. Félire Óengusso Céli Dé: The Martyrology of Oengus the Culdee. London: Dublin Institute for Advanced Studies. Digital edition prepared by Nike Stam. Segmented by stanza, one for each day of the calendar.

R1
Oxford, Bodleian Library, Rawlinson B505ed. N. Stam1,519 glossescredit
Showing section:
 ← previous next →  
This section has 31 segments, with a total of 116 glosses.
0103For kł mis marta nitmordai frianguidi senan moinen moysi dabid cille mune|
R1 0103a nitmordai: .i. niatduimsuig
R1 0103b nitmordai: ForK mis marta. nitmortai .i. nidaduimsach
R1 0103c moinen: salmchetlaid epscoip moinend .i. macc ainra
R1 0103d moinen: móinenn epscop 7comarba brenaind cluana .ferta.
R1 0103e senan: senan inse cathaich obitus est in hoc die .
R1 0103f moysi: moysi filius amra ł moysi manach a tir egept .
R1 0103g dabid: dabid cilli muni obrettnaib descert.
0203Mamemraigter feli hipais lucilia gein senphoil slan doe feil find fergna ia|
R1 0203a Mamemraigter: .i. madaniter amemrogud ite inso
R1 0203b senphoil: .i. poil dithrub
R1 0203c slan doe: .i. clad .i. ard
R1 0203d ia: .i. abb
R1 0203e ia: lia .i. lia debeos fergna britt abb ia.
R1 0203f feli : Mamemraigter. feli luci .i. lucius papa
0303Hipais florian<i> fail daretlainn remain cele críst cain erail moachru mac senan|
R1 0303a fail: .i. filet
R1 0303b fail: Hipais .floriani. fail .i. failet
R1 0303c remain: .i. tossach
R1 0303d cele: .i. fillaignib
R1 0303e cele: [sign cele LM] [...] ele [...] bdun [...]iartus
R1 0303f cele: .i. cele ochill chele críst in huidunchada.
R1 0303g erail: .i. ronairail fein for críst ł erail sascach
R1 0303h meachru: [sign moachru RM] moachru .i. abb cluana ednech illaichis ł othig thachru ifail tamlachta.
0403Sluinn cesad indepscoip hiroim rigda cainlech cosluag adbul ainglech lucius les lainrech|
R1 0403a lucius: .i. papa
R1 0403b lucius: [RM] qui sub persecutionibus ualeriani galliani imperatorum decollatusest.
R1 0403c lucius: Sluinn .cesad. lucius papa.
0503Roleblaing nibalbda aclu darsal sairde carthach rigda ruamach ciaran sluagach saigre|
R1 0503a Roleblain: .i. roling
R1 0503b nibalbda: .i. manairdiurc
R1 0503c sairde: .i. de sair roling aclu
R1 0503d carthach: .i. dalta ciaran saigre.i. mac rig casil he
R1 0503e carthach: Roleblaing .nibalbda. carthach .i. dalta ciaran saigre 7 maccrig eoganachta cassil he. hicorpri huichiarda ata abale .i. druimfertain 7 inis huachtair forloch silenn leiss beos
R1 0503f ciaran: .i. doronn .i. rofaid ciaran ar comdail runuai(?). dedail birnn de osraige dociaran.
0603Ronsnadat iarleri delaith de for dirgi sluag orta conani hi féil uictorini|
R1 0603a iarleri: .i. iar crabad
R1 0603b orta: .i. orgthi
R1 0603c orta: .i. in mauritania ciuitate sub seuero imperatore bestitis(?) traditi sunt
R1 0603d uictorini: [sign - prob. right margin] [...] artir [...] me [...] b [...] o[...]est
0703INmain decheng deoda nadlig diarnduain digna felicitas noeb<d>a perpetua primda|
R1 0703a decheng: .i. dachint
R1 0703b decheng: INmain decheṅg .i. dechiṅg .i. dachenn
R1 0703c digna: .i. dimein
R1 0703d digna: digna .i. tári cenacuimnigud narnduáin.
R1 0703e felicitas: felicitas 7perpetua apud cartaginem in affrica bestiis date sunt.
0803Senan inse cathaig crothais ecrait narach connadail cli buadach epscop beoæd bagach|
R1 0803a Senan inse cathaig: [LM bij 8] an insi cath [...] rocroch .i. [...] ig senan in [...] darboainm [...] ach 7 is ua [...] inmnigtir inis [...] aig 7isairi [[...] ..]cumrig uar ro[...] ib ingobaid diar[...] narach iro [...] ise senan [...] idis 7robec [...] e dogobainn [...] t 7robooch chaire don [...] t senan
R1 0803b Senan inse cathaig: Senán .cathaig. quaedam bestia quaein hac insola antesenán habitabat . 7 abea insola nominatus q nochathiged inbeist fri sochaide heste multos occidebat inregionibus circa insolaminde inis cathaig nominatus . s per senan ligauit eam catena ferrea secundum historiam . ł uirtute dei prohibuit eam unde dicitur crochais ecrait narach .i. indecraite robi dissi fri cath rochrochsom sein inaruch .i. icuimriuch ut nec malum ulli faceret. ł chrochais senan ecrait narach .i. quidam faber qui fuit inilla regione quiquenarach uocatur quem occidit bestia quaedicitur cathach . rochroch igitur senan inti ropohecraite donárach gabaind. hic sepulcri eius dies memoratus .
R1 0803c connadail: connadil essa macc neirc hiconnachtaib .i. conna ise intainm. 7 tucc sua mater per pietatem additamentum sillabæ dil .i. dil lem conna .
R1 0803d epscop beoæd: epscop béoǽd. .i. æd beo oard charna hiconnachtaib.
0903Bas cethracat miled comorsluag basorchu diaduarcaib frihilchu grian hilucc dub dorchu|
R1 0903a Bas cethracat miled: Bas .xl. milites lucinio filio sororis constantini imperatoris prius aqua dampnati sunt 7postea cruribus fractis igne conbusti sunt.
R1 0903b basorchu: bas orchu .i. soillside dóib huili bith malle
R1 0903c frihilchu: fri hilchu .i. fri gare custodientium eos .
1003Dorograd cohangliu constantin cain cainlech lassafrith <eo> ainglech carann cruiche inchomded |
R1 1003a constantin: Dorograd .cohangliu. constantinn mac helene . de quo hironimus dicit quod inprincipio uitae suæ bonus sed infine malus fuit. quia inarrianam perfidiamconuersus sic uitam finniuit.
1103ITcoimti arfiadat isindlaith huasḟlaithib liberen senan suthain constantin ri rathin|
R1 1103a coimti: .i. coemtehctaide
R1 1103b liberen: .i. abb ia
R1 1103c liberen: ITcoemti. libren abb ia constantin comarba mochutu rathin indelbna ethra.
R1 1103d rathin: .i. bretan
1203Reairichtain aḟerainn ar críst crochais colainn intorgan chet buada grigoir ruama rolainn|
R1 1203a grigoir: Riarichtain. grigoir papa romae
1303Ronsnada mochoemoc donbithchoemnu bias cuangus caid cosoas oliath mor maith dias|
R1 1303a mochoemoc: oliathmochoemoc inelib
R1 1303b mochoemoc: Rondsnada .mochoemoc. 7cúangus oliath mor inhelib muman.
1403Dionis intepscop ata cliara coema comainn crist ronsnada saluator ronsoera|
R1 1403a ata cliara coema: .i. robocham acliar .i. acraibdig.
R1 1403b Dionis intepscop: Dionis intepscop. commad he dionis inhicuil so.
1503Sern iacob ordan lucas lir huas trilis frichríst carsat sanais meicc nessan ondinis|
R1 1503a Sern: .i. aisneid
R1 1503b Sern: Sern iacob.i. sreth .i. díc
R1 1503c iacob: .i. orned iacoib in hierusalem
R1 1503d huas trilis: .i. huasmoing na fargi
R1 1503e huas trilis: ler huastrilis .i. forbrú mara ata achathir.
R1 1503f ondinis: .i. hifail insi patraic
R1 1503g lucas: lucas euangelista
R1 1503h meicc nessan: .i. tres fratres .i. monisiu7 neslago7 dichuil dercg oinis macc nessan in iarthar breg .
R1 1503i meicc nessan: meicc nessan oninis frirechrainn indess.
R1 1503j ordan: ordan .i. ordinatio iacobi fratris domini inhierusalem.
1603INmain acht lademon eugenia fordumun abban doss oir ainglech finan lainrech lobur |
R1 1603a eugenia: INmain acht. eugenia uirgo 7martir.
R1 1603b finan: [sign - RM] Finan .i. osard 7ocluain moir moedoic 7oinis faithlind for loch lein.
R1 1603c finan: finan lobur oṡurd colum chille. ł ocluain mor moedoc illaigniph ł oins faithlinn for loch lein himumain.
R1 1603d abban: abbán macc huib chormaicc omaig arnaide inhuibcenselaig 7ochill abbán inhuibmuridaig.
1703Lassar greine ane apstal herenn huaige patraic comeit mile rop ditin artruaige|
R1 1703a patraic: Lasar greine. patraic idestpater ciuium .
1803Comorbuidin martra nabdar ili lochta latiamda rorimed sesca miled mochta|
R1 1803a tiamda: Comorbuidin .martra. tiamda commad hé dalta poil apstal
R1 1803b mochta: mochta.i. rothoiset comoch .i. mox mortui sunt. ł mochta idest mactata idest occisa sunt ł .lx . milites mochta idest magis aucté sunt .
1903Molachtoc lagrigoir ingradgreit asdixu ioseph ainm as huasliu aite alainn issu|
R1 1903a ioseph: sponsus marie
R1 1903b ioseph: ioseph sponsus marie uirgo.
R1 1903c Molachtoc: Molachtoc .i. lacteine achid úir inossraige
R1 1903d grigoir: grigoir pontecda .
2003Etsecht policroni noibepscoip aschadu cechain ceim as dirgiu comorsluag badanu|
R1 2003a policroni: .i. passus inbabilonia sub decio .i. babilonis
2103Donbith ba mor mbuada benedicht balcc age foroenlith ler slúagda ennæ airdirc airne|
R1 2103a benedicht: .i. caput monochorum erope
R1 2103b benedicht: .i. imed sluaig immale fris
R1 2103c benedicht: Benedicht bocht badligtec cessais achorp cruaid c cairchec atbert cechsruth ciagraeled naconnend nienfed.
R1 2103d benedicht: Donbith benedicht .i. summus abbas monachorum europæ.
R1 2103e ler slúagda: ler. i. nímórenda airne.
R1 2103f ennæ: 7 enne docremthannaib brea
2203Ardchesad secundi cenambriathraib bia balc les lir dardoe failbe anle ia|
R1 2203a dardoe: .i. darclad nafairge
R1 2203b anle: .i. anali ł anfertaib 7mirbulib
R1 2203c failbe: falbe abb ia.
R1 2203d balc les: balc les .i. ismór intoillsi ler ł lirdardoa .i. isfairce fritoeb múirdaingin diarṅditin
R1 2203e cenambriathraib: Ardchesad secundi. canambriathraib bia .i. ced arnabia i mbraithraib apud nos ł cetebriathra iṁbia .i. bét morcǽm
2303Ingen dalach dærmar feradaig asarddam ocrist adfet orddan mo medoc mind nalban|
R1 2303a bebais .i. atbath.
2403An lanamain liagach frisnaig etla ainbech scire cain car tredan mochta credal craidbech|
R1 2403a scire: .i. fil icill scire immide.
R1 2403b scire: scire ochill scire inairthuir mide.
R1 2403c mochta: .i. lugbaid
R1 2403d mochta: mochta epscop lugbaid domangart macc echach.
R1 2403e credal: .i. credmech
R1 2403f An: An .i. inmirabilibus
R1 2403g frisnaig: frinaig .i. frisangin.
R1 2403h lanamain: lanamain .i. lanomain .i. cendiúpairt neich dib corailiu.
2503Crochad ocus chompart issu críst itcori foroenlith coleri lapais iacobi|
R1 2503a itcori: .i. iscoir aḟis ł roas coir mor dib a sil adaim
R1 2503b chompart issu: [RM] Apud ciuitatem galilee naz[...] annuntiatio dominica perangelum [...] lem admariam uirginem dice[...] ce conc[...] utero 7[...] es filium 7uoc[...]eius ihesum.
R1 2503c iacobi: Crochad iacobi .i. iacob macc alphei frater domini 7episcopus hierusalem qui fuste fullonis percussus incerebrum percipitatusest depinna templi 7interiit detribu iudæ fuit. 7in hocconceptio sancte mariæ inuentre matris suæ.
2603Hiletha dorochair mochelloc iarlaithib feil intinchill ṡuthain cille aidbile achid|
R1 2603a mochelloc: .i. cille mochelloc secundum quosdam
R1 2603b intinchill: .i. insen sincill q dicitur sincill asso inbali ele .i. inhuibfailgi ilaignib .
R1 2603c intinchill: sincell ochill achith inhuib failge.
R1 2603d Hiletha: ILletha .i. allaithe ł illetha .i. nomen fontis . ł silue ubi obiit . ł commad irroimletha atbalad mochelloc ochill dachelloc inhuibcoirpri muman s ueriusest quod cillin macc tulodrain ochathraig meicc conchaid quae nunc non est in letha dicitur hic .i. letha nomen silue magnæ in desib muman . 7 inea ciuitas illa olim fuit.
2703Hisex kł aperil iartuaslucud anman asreracht scel ndermar issu abru thalman|
2803Donrogra ronsoera sechphiana ronṡena maria ronmora inmor magdalena|
R1 2803a maria: Donrbgra. maria magdalena hé feil acomthaithe cohris críst hic dicitur .
2903Lalith ingen mbaiti bas sluaig mair cofeili hifeil fir conhuagi grigoir nazareni|
R1 2903a ingen ṁbaiti: Lalith ingen. ingena báite itoeb ṡuirt colum .cille. ethne 7 soedelb nomina earum ticed críst irricht neden combíd insinu earum oscula 7 osculabantureum . 7 ille babtizauit eos 7 si apostoli predicauerint illis tamen plus ab ipso acceperunt fidem quam ab illis. .
R1 2903b grigoir: grigoir nazareni o thir armeniæ .
3003Sluind mochua balla blog conordun ainbich colman olinn ligaig la feil tolai craidbith|
R1 3003a Sluind mochua: Sluind mochua balla a feraib cera hi connachtaib
R1 3003b ainbich: anbeich .i. nimorthromni. ut inussu dicitur istromm indanbech flechoid.
R1 3003c colman olinn ligaig: colman olind .i. erlam asa cell fil hitoeb chassain linne hiferaib arda ł cholmán olainn .i. macc luachain iniarthur mide.
R1 3003d tolai: Tola 7odisiurt tóla indelbna móir mide.
3103Croch ninach annissi cocleir bain badaithiu dober barr treabithu martai forsluaig saithiu|
R1 3103a Croch ninach: Croch minach .i. gablach ut inussu dicitur hitardánin na garmna arnin isintengoedilc gobul sin indiu.
R1 3103b badaithiu: badaithiu .i. b hathiu bageriu q crux aliorum
R1 3103c barr: barr .i. finis
R1 3103d saithiu: saithiu .i. slúagu.
← previous next →  
Loading image viewer…