Glosses on Ars grammatica

The Latin grammarian Priscian wrote his magisterial Ars grammatica at Constantinople around AD 527. His work is the most exhaustive compendium of information on Latin (and Greek) language and literature to survive from the ancient world. There are over 50 manuscripts from ninth century and around 100 from the tenth, many of which are very heavily glossed.

Source for primary text: ed. Martin Hertz in Heinrich Keil (ed.), Grammatici Latini (6 vols, Leipzig, 1855–80), vols II–III. Text made available from the Corpus Grammaticorum Latinorum project (with thanks to Alessandro Garcea). Segmented by volume, page and line in GL.

G
St Gall, Stiftsbibliothek, 904ed. R. Hofman, rev. P. Moran13,395 glossescredit
Showing section:
 next →  
This section has 81 segments, with a total of 126 glosses.
GL II 1 [0]Priscianus Caesariensis grammaticus Iuliano consuli ac patricio
GL II 1.1cum omnis eloquentiae doctrinam et omne studiorum genus
G 1a2 a MS➚ omnis: .i. adit conatus sum usque grammaticorum
G 1a2 #1 MS➚ omnis: . > (ibid.) eloquentiae: .
G 1a2 #2 MS➚ omnis: > (1a9=1,3) celebrasse invenio: a latinos: b celebrasse: c proprio: d doctrinam: e omnis: f omne: g studiorum: h prefulgens: i luce: k sapientiae: l
G 1a5 b MS➚ [studi]orum: .i. scientiae
G 1a5 #3 MS➚ genus: : > (1a7=1,2) dirivatum: :
G 1a5 c MS➚ genus: .i. accusativus
GL II 1.2sapientiae luce praefulgens a Graecorum fontibus deriuatum Latinos proprio
G 1a7 d MS➚ dirivatum: anastrophe
GL II 1.3sermone inuenio celebrasse et in omnibus illorum uestigia liberalibus
G 1a8 #4 MS➚ *inve[nio]: .- > (1a9=1,3) et: .- [NOTE]
G 1a10 e MS➚Thes. 1a1➚ *libralibus: .i. libardaib ['i.e. bookish (arts)']
GL II 1.4consecutos artibus uideo , nec solum ea , quae emendate ab illis sunt prolata , sed
G 1a10 #5 MS➚ consecutos: ,- > (1a11=1,4) video: ,- > (ibid.) nec: ,- [NOTE]
G 1a11 #6 MS➚ video: : > (1a12=1,4) sed: : > (1a12=1,5) etiam: :
GL II 1.5etiam quosdam errores eorum amore doctorum deceptos imitari , in quibus
G 1a13 #7 MS➚ (amore) grecorum: " > (ibid.) docto[rum]: "
G 1a14 f MS➚Thes. 1a2➚m.l. imitari: .i. attá di ṡeirc la laitnori inna grec co·seichetar cid a comroicniu ['i.e. the Latin grammarians have such love for the Greeks that they follow even their errors']
GL II 1.6maxime uetustissima grammatica ars arguitur peccasse , cuius auctores ,
G 1a15 #8 MS➚ (maxime) greca: : > (ibid.) vetustissima: :
G 1a15 #9 MS➚ grammatica: .- > (ibid.) ars: .- [NOTE]
G 1a15 g MS➚ grammatica: vel ablativus
G 1a15 #10 MS➚ grammatica: ; > (1a16=1,6) cuius: ;
GL II 1.7quanto sunt iuniores , tanto perspicaciores , et ingeniis floruisse et
G 1a17 h MS➚Thes. 1a3➚ tanto: in méit-so ['so much']
G 1a17 i MS➚ perspicaciores: .i. in regulis grammaticae
G 1a17 #11 MS➚ perspicaciores: /. > (1a20=1,8) enim: /.
GL II 1.8diligentia ualuisse omnium iudicio confirmantur eruditissimorum ( quid enim
G 1a18 #12 MS➚ omnium: " > (1a19=1,8) eruditissimorum: "
G 1a20 #13 MS➚ quid: .- > (1a23=1,10) possit: .-
G 1a20 k MS➚Thes. 1a4➚m.l. enim: issí tra in dias-sa ro·<s>echestar-som ['it is this couple, then, that he has followed']
GL II 1.9Herodiani artibus certius , quid Apollonii scrupulosis quaestionibus
G 1a22 #14 MS➚ [scro]pulosis: " > (ibid.) deficilibusque: " > (ibid.) quaestionibus: "
G 1a22 l MS➚✍ #hand-Em.l. [scro]pulosis: scrupulum dicitur animi molestia vel sollicitudo dubitationum difficultas vel suspicio unde scrupulosus suspectus unde scrupulosius hoc est difficilius
GL II 1.10enucleatius possit inueniri ?) cum igitur eos omnia fere uitia , quaecumque
G 1a23 m MS➚✍ #hand-D [enu]cleatius: apertius
G 1a23 #15 MS➚ possit: ./ > (ibid.) igitur: ./
G 1a23 #16 MS➚ cum: : > (1a27=1,12) comperio: :
GL II 1.11antiquorum Graecorum commentariis sunt relicta artis grammaticae ,
GL II 1.12expurgasse comperio certisque rationis legibus emendasse , nostrorum autem
G 1a28 #17 MS➚ nostrorum: " > (1a28=1,13) neminem: "
GL II 1.13neminem post illos imitatorem eorum extitisse , quippe in neglegentiam
G 1a28 #18 MS➚ neminem: : > (1a29=1,13) imitatorem: : > (ibid.) exstetisse: : > (1a30=1,13) quippe: :
G 1a29 n MS➚Thes. 1a5➚ (post) illos: .i. i ndead innaní-sin ['i.e. after them']
GL II 2.1cadentibus studiis literarum propter inopiam scriptorum , quamuis audacter ,
GL II 2.2sed non impudenter , ut puto , conatus sum pro uiribus rem arduam
G 1a33 #19 MS➚ conatus (sum): .- > (1a36=2,4) transferre: .-
G 1a33 o MS➚Thes. 1a6➚ (pro) viribus: .i. is huas neurt dom ara doidṅgi ['i.e. it is above my strength for its difficulty']
G 1a34 p MS➚✍ #hand-D [ar]duam: difficilem
GL II 2.3quidem , sed officio professionis non indebitam , supra nominatorum praecepta
GL II 2.4uirorum , quae congrua sunt uisa , in Latinum transferre sermonem , collectis
G 1a36 q MS➚✍ #hand-E congrua (sunt) visa: congruit visa
GL II 2.5etiam omnibus fere , quaecumque necessaria nostrorum quoque inueniuntur
GL II 2.6artium commentariis grammaticorum , quod gratum fore credidi
G 1b2 a MS➚✍ #hand-C?m.d. commentariis: .i. tractatibus
G 1b3 #1 MS➚ quod: " > (1b3=2,7) temperamentum: "
G 1b3 b MS➚✍ #hand-A/D gratum: utile
GL II 2.7temperamentum , si ex utriusque linguae moderatoribus elegantiora in unum
G 1b4 #2 MS➚ si: . > (1b5=2,8) coeant: .
G 1b4 c MS➚✍ #hand-D moderato[ribus]: .i. constructoribus
G 1b5 d MS➚✍ #hand-A/D eligantiora: meliora
G 1b5 #3 MS➚ unum: " > (1b5=2,8) cor[pus]: "
GL II 2.8coeant corpus meo labore faciente , quia nec uituperandum me esse credo , si
G 1b6 #4 MS➚ faciente: /. > (ibid.) quia: /.
GL II 2.9eos imitor , qui principatum inter scriptores Graios artis grammaticae
G 1b7 e MS➚Thes. 1b1➚ (si ..) imitter: .i. ci insamlar ['i.e. if I imitate']
G 1b7 #5 MS➚ qui: " > (1b9=2,10) possident: "
GL II 2.10possident , cum ueteres nostri in erroribus etiam , ut dictum est , Graecos
G 1b9 #6 MS➚ cum: ., > (1b11=2,11) conse[cuti]: .,
GL II 2.11aequiperantes maximam tamen laudem sunt consecuti .
GL II 2.12exemplum etiam proponere placuit , ne pigeat alios etiam a me uel
G 1b12 #7 MS➚ ne: " > (1b13=2,12) pigeat: " > (1b20=2,16) tractantes: "
GL II 2.13ignorantia forte praetermissa uel uitiose dicta ( nihil enim ex omni parte
GL II 2.14perfectum in humanis inuentionibus esse posse credo ) sua quoque
GL II 2.15industria ad communem literatoriae professionis utilitatem congrua rationis
GL II 2.16proportione uel addere uel mutare tractantes . namque festinantius quam
G 1b19 f MS➚ proportione: analogia (m.d.) divisione
G 1b19 #8 MS➚ addere: : > (1b20=2,16) nanque: :
G 1b20 #9 MS➚ nanque: ./ > (1b22=2,17) compulerunt: ./ [NOTE]
G 1b20 #10 MS➚ festinantius: o- > (1b27=2,20) sed: o-
GL II 2.17uolui hos edere me libros compulerunt , qui alienis laboribus insidiantes
G 1b21 g MS➚ *aedere: interpretare
G 1b22 h MS➚ compulerunt: .i. hí [NOTE]
G 1b22 #11 MS➚ qui: .- > (1b27=2,20) conantur: .-
GL II 2.18furtimque et quasi per latrocinia scripta aliis subripientes unius nominis ad
G 1b23 i MS➚m.d. latrocinia: λετρας silentium
GL II 2.19titulum pertinentis infanda mutatione totius operis in se gloriam transferre
G 1b25 k MS➚ infan[da]: scelesta
GL II 2.20conantur . sed quoniam in tanta operis materia impossibile est aliquid
G 1b27 #12 MS➚ Sed: " > (1b30=2,21) veniam: " > (ibid.) peto: " [NOTE]
G 1b28 l MS➚ operis: .i. artis
GL II 2.21perfectum breuiter exponi , spatii quoque ueniam peto , quamuis ad
G 1b30 #13 MS➚ quamvis: .- > (1b33=2,23) existimanda: .-
G 1b30 #14 MS➚ quamvis: /. > (1b34=2,24) tamen: /.
GL II 2.22Herodiani scriptorum pelagus et ad eius patris Apollonii spatiosa uolumina
G 1b30 #15 MS➚ herodiani: . > (1b31=2,22) eius: .
G 1b31 m MS➚Thes. 1b2➚ patris: aite ['tutor (i.e. Apollonius)']
GL II 2.23meorum compendiosa sunt existimanda scripta librorum .
G 1b32 #16 MS➚ meorum: : > (1b34=2,23) librorum: :
G 1b33 n MS➚✍ #hand-A/D [com]pendiosa: brevia
G 1b33 #17 MS➚ [com]pendiosa: ..- > (ibid.) sunt: ..- > (ibid.) scripta: ..-
GL II 2.24huius tamen operis te hortatorem sortitus iudicem quoque facio ,
G 1b34 #18 MS➚ hortato[rem]: " > (1b35=2,24) sortitus: " > (1b36=2,25) cui: "
GL II 2.25Iuliane consul ac patricie , cui summos dignitatis gradus summa
G 1b36 o MS➚m.i. patricie: icidorus patricius pater civium
G 2a1 a MS➚Thes. 2a1➚ [dignita]tis: inna flaithemnachtae ['of the rule']
G 2a1 #1 MS➚ summa: " > (2a2=2,26) claritudo: "
GL II 2.26adquisiuit in omni studio ingenii claritudo , non tantum accipiens ab excelsis
G 2a2 b MS➚Thes. 2a2➚ (in omni) studio: hi cach ceniul fis ⁊ ecni ['in every kind of knowledge and wisdom']
G 2a2 c MS➚Thes. 2a3➚ claritudo: .i. indt airdircus ['i.e. the conspicuousness']
GL II 2.27gradibus honorum pretii , quantum illis decoris addens tui , cuius mentem
G 2a4 d MS➚ decoris: ornamenti
GL II 2.28tam Homeri credo quam Virgilii anima constare , quorum uterque
G 2a6 e MS➚ quorum: .i. animorum
G 2a6 f MS➚Thes. 2a4➚ uterque: .i. in dias-sin ['i.e. that pair']
GL II 2.29arcem possederat musicae , te tertium ex utroque compositum esse
G 2a6 g MS➚ arcem: principatum
G 2a7 h MS➚ té: .i. accusativus
G 2a7 i MS➚Thes. 2a5➚ tertium: .i. tris fer friu ['i.e. the third man (joined) to them']
GL II 2.30confirmans , quippe non minus Graecorum quam Latinorum in omni doctrinae
GL II 2.31genere praefulgentem . tibi ergo hoc opus deuoueo , omnis eloquentiae
G 2a10 #2 MS➚ prefulgentem: /. > (ibid.) ergo: /.
G 2a11 k MS➚Thes. 2a6➚ (opus quasi ad) deum: .i. amal bid do dia ['i.e. as if it were to God']
GL II 3.1praesul , ut quantamcumque mihi deus annuerit suscepti laboris gloriam ,
G 2a13 l MS➚Thes. 2a7➚ gloriam: .i. cid bec cid mar ind inducbál ó dia tar hési denmo ind libuir bith má de do buith dait-siu hi coimthecht oco ., ['i.e. whether the glory from God for making the book be small or be great, it will be the greater from your being associated in it']
GL II 3.2te comite quasi sole quodam dilucidius crescat .
G 2a14 m MS➚ comite: adiutore
G 2a14 n MS➚ delucidius: splendidius
GL II 3.3titulos etiam uniuersi operis per singulos supposui libros , quo
G 2a16 o MS➚Thes. 2a8➚ singulos: .i. a thitol re cach libur ar-na·roib cummasc foir ['i.e. before every book its title that there be no confusion upon it']
GL II 3.4facilius , quicquid ex his quaeratur , discretis possit locis inueniri .
G 2a17 p MS➚ discretis: certis [NOTE]
GL II 3.5primus liber continet de uoce et eius speciebus ; de litera : quid sit
G 2a19 q MS➚m.l. Primus: I [NOTE]
G 2a20 r MS➚ speciebus: .i. articulata reliqua
GL II 3.6litera , de eius generibus et speciebus , de singularum potestate , quae in
G 2a20 #3 MS➚ littera: " > (2a21=3,6) huius: "
G 2a20 #4 MS➚ littera: ., > (2a21=3,6) sin[gularum]: .,
G 2a21 s MS➚Thes. 50➚ generibus: .i. án vocalis án consonans
G 2a21 t MS➚ speciebus: .i. an semivocalis et reliqua
G 2a21 #5 MS➚ speciebus: : > (2a22=3,6) [sin]gularum: vel :
GL II 3.7quas transeunt per declinationes uel compositiones partium orationis .
G 2a23 u MS➚Thes. 2a9➚ compositiones: .i. ut accentus. d hí c ['i.e. as [=ad-cantus] d into c']
GL II 3.8secundus de syllaba : quid sit syllaba , quot literis constare potest et
G 2a25 w MS➚m.l. Secundus: II [NOTE]
G 2a26 x MS➚ potest: .i. sillaba
GL II 3.9quo ordine et quo sono , de accidentibus singulis syllabis ; de dictione : quid
G 2a27 y MS➚Thes. 2a10➚ accidentibus: .i. donaib-hí thecmoṅgat ['i.e. of the things that happen']
G 2a27 z MS➚ singulis: .i. dativus
GL II 3.10sit dictio , quae eius differentia ad syllabam ; de oratione : quid sit oratio ,
G 2a28 #6 MS➚ dictio: " > (ibid.) eius: "
GL II 3.11quot eius partes , de earum proprietate ; de nomine : quid sit nomen , de
G 2a30 #7 MS➚ partes: : > (ibid.) ea[rum]: :
GL II 3.12accidentibus ei , quot sunt species propriorum nominum , quot
G 2a33 #8 MS➚ species: " > (ibid.) quot (appellativorum): " > (2a34=3,13) quot (dirivativorum): "
GL II 3.13appellatiuorum , quot adiectiuorum , quot deriuatiuorum ; de patronymicis : quot eorum
GL II 3.14formae , quomodo deriuantur , ex quibus primitiuis ; de diuersis
GL II 3.15possessiuorum terminationibus et eorum regulis .
G 2b1 #1 MS➚ possesivorum: .. > (2b1=3,15) terminationibus: ..
GL II 3.16tertius de comparatiuis et superlatiuis et eorum diuersis extremitatibus :
G 2b3 a MS➚m.l. Tertius: III [NOTE]
G 2b3 b MS➚ Tertius: .i. continet
G 2b4 c MS➚ extremitatibus: .i. terminationibus [NOTE]
GL II 3.17ex quibus positiuis et qua ratione formantur ; de diminutiuis : quot eorum
G 2b4 d MS➚ quibus: .i. interrogativum
GL II 3.18species , ex quibus declinationibus nominum , quomodo formantur .
G 2b7 e MS➚ formantur: .i. diminutiva
GL II 3.19quartus de denominatiuis et uerbalibus et participialibus et
G 2b8 f MS➚m.l. Quartus: IIII [NOTE]
G 2b8 g MS➚Thes. 2b1➚ denominativis: .i. dinaib déainmmnichdechaib ['i.e. about the denominatives']
GL II 3.20aduerbialibus : quot eorum species , ex quibus primitiuis , quomodo nascuntur .
GL II 3.21quintus de generibus dinoscendis per singulas terminationes ; de
G 2b11 h MS➚m.l. Quintus: V [NOTE]
GL II 3.22numeris ; de figuris et earum compage ; de casu .
G 2b13 i MS➚ earum: .i. figurarum
G 2b13 k MS➚Thes. 2b2➚ compage: .i. a cobás ṁbís etar ṅdi rainn hi comṡuidiguth ['i.e. the connexion which exists between the two parts in composition']
GL II 3.23sextus de nominatiuo casu per singulas extremitates omnium
G 2b14 l MS➚m.l. Sextus: VI [NOTE]
G 2b15 m MS➚ extremitates: .i. terminationes [NOTE]
GL II 3.24nominum , tam in uocales quam in consonantes desinentium , per ordinem ; de
G 2b17 #2 MS➚ de: " > (2b18=3,25) syllabis: "
GL II 3.25genetiuorum tam ultimis quam paenultimis syllabis .
GL II 3.26septimus de ceteris obliquis casibus , tam singularibus quam pluralibus .
G 2b19 n MS➚m.l. Septimus: VII
GL II 4.1octauus de uerbo et eius accidentibus .
G 2b21 o MS➚m.l. Octavus: VIII
GL II 4.2nonus de regulis generalibus omnium coniugationum .
G 2b22 p MS➚m.l. Nonus: VIIII
GL II 4.3decimus de praeterito perfecto .
G 2b24 q MS➚m.l. Decimus: X
GL II 4.4undecimus de participio .
G 2b25 r MS➚m.l. Undecimus: XI
GL II 4.5duodecimus et tertiusdecimus de pronomine .
G 2b26 s MS➚m.l. Duodecimus: XII
G 2b26 t MS➚ tertius decimus: XIII
GL II 4.6quartusdecimus de praepositione .
G 2b27 u MS➚m.l. Quartus decimus: XIIII
GL II 4.7quintusdecimus de aduerbio et interiectione .
G 2b28 w MS➚m.l. Quintus decimus: XV
GL II 4.8sextusdecimus de coniunctione .
G 2b29 x MS➚m.l. Sextus decimus: XVI
GL II 4.9septimusdecimus et octauusdecimus de constructione siue ordinatione
G 2b30 y MS➚m.l. Septimus decimus: XVII
G 2b31 z MS➚m.l. Octavus decimus: XVIII
G 2b31 a MS➚Thes. 2b3➚ (de) constructione: .i. dligeth n-immognama rann ['i.e. law of construction of parts']
GL II 4.10partium orationis inter se .
next →  
Loading image viewer…